Fundacja rodzinna a podatek CIT
Fundacja rodzinna to rozwiązaniem dla osób (fundator), którym zależy na zagospodarowaniu posiadanego majątku, w tym majątku inwestycyjnego, w jednej organizacji w celu bezpiecznego i efektywnego pomnażania go przez pokolenia przy jednoczesnym zabezpieczeniu finansowym fundatora i najbliższej rodziny fundatora (beneficjenci).
Popularność jaką cieszy się lokowanie majątku rodzinnego w ramach fundacji rodzinnych wynika także z faktu, że opodatkowanie fundacji rodzinnej, w zestawieniu z opodatkowaniem działalności prowadzonych w innych formach prawnych, może okazać się korzystniejsze i będzie zachęcać do inwestowania zgromadzonych w fundacji składników majątku. Oczywiście pod pewnymi warunkami, które przewidział ustawodawca.
Czy wiesz jednak, jakie regulacje podatkowe będą miały zastosowanie do fundacji rodzinnej? W niniejszym artykule postaramy się przybliżyć regulacje podatkowe obowiązujące fundację rodzinną na gruncie podatku dochodowego od osób prawnych (CIT).
Spis treści:
Zwolnienie fundacji rodzinnej od podatku CIT
Fundacje rodzinne są co do zasady, objęte podmiotowym zwolnieniem od podatku dochodowego od osób prawnych jednak dotyczy to sytuacji, gdy fundacja rodzinna będzie prowadziła działalność gospodarczą w zakresach opisanych w art. 5 ustawy o fundacji rodzinnej, to jest w zakresie:
1) zbywania mienia, o ile mienie to nie zostało nabyte wyłącznie w celu dalszego zbycia;
2) najmu, dzierżawy lub udostępniania mienia do korzystania na innej podstawie;
3) przystępowania do spółek handlowych, funduszy inwestycyjnych, spółdzielni oraz podmiotów o podobnym charakterze, mających swoją siedzibę w kraju albo za granicą, a także uczestnictwa w tych spółkach, funduszach, spółdzielniach oraz podmiotach;
4) nabywania i zbywania papierów wartościowych, instrumentów pochodnych i praw o podobnym charakterze;
5) udzielania pożyczek:
a) spółkom kapitałowym, w których fundacja rodzinna posiada udziały albo akcje,
b) spółkom osobowym, w których fundacja rodzinna uczestniczy jako wspólnik,
c) beneficjentom;
6) obrotu zagranicznymi środkami płatniczymi należącymi do fundacji rodzinnej w celu dokonywania płatności związanych z działalnością fundacji rodzinnej;
7) produkcji przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych, z wyjątkiem przetworzonych produktów roślinnych i zwierzęcych uzyskanych w ramach prowadzonych działów specjalnych produkcji rolnej oraz produktów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, o ile ilość produktów roślinnych lub zwierzęcych pochodzących z własnej uprawy, hodowli lub chowu, użytych do produkcji danego produktu stanowi co najmniej 50% tego produktu (działalność tę fundacja rodzinna może wykonywać wyłącznie w związku z prowadzonym gospodarstwem rolnym);
8) gospodarki leśnej (działalność tę fundacja rodzinna może wykonywać wyłącznie w związku z prowadzonym gospodarstwem rolnym).
Wyjątki od zwolnienia fundacji rodzinnej od zapłaty podatku CIT
19% CIT
Ustawodawca wprowadził wyjątek, w którym prowadzenie „dozwolonej” działalności gospodarczej przez fundację rodzinną nie będzie korzystało z tego zwolnienia.
W odniesieniu do osiąganych przez fundację rodzinną przychodów z najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze, której przedmiotem jest przedsiębiorstwo, zorganizowana część przedsiębiorstwa lub składniki majątku służące prowadzeniu działalności przez beneficjenta, fundatora lub podmiot powiązany w rozumieniu art. 11a ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT z fundacją rodzinną, beneficjentem lub fundatorem, przy czym wielkość udziałów i praw, o których mowa w art. 11a ust. 2 pkt 1 ustawy o CIT, wynosi co najmniej 5%.Ustawodawca wprawdzie nie doprecyzował o jaką działalność chodzi, ale można przyjąć, że miał na myśli działalność gospodarczą, skoro mowa jest tutaj o przedsiębiorstwie. Przychody osiągane z tego tytułu będą opodatkowane stawką 19 % CIT.
Utrata prawa do zwolnienia
Fundacja rodzinna w organizacji traci prawo do zwolnienia podmiotowego, w przypadku, gdy nie została zgłoszona do rejestru fundacji rodzinnych w terminie sześciu miesięcy od dnia jej powstania albo postanowienie sądu rejestrowego odmawiające jej zarejestrowania stało się prawomocne. Przy czym utrata prawa do zwolnienia następuje od dnia powstania fundacji rodzinnej w organizacji, a zatem ze skutkiem wstecznym.
W sytuacji powyższej, fundacja rodzinna w organizacji nie korzysta ze zwolnienia podmiotowego, a zatem rozlicza podatek na zasadach ogólnych, a podstawę opodatkowania stanowi dochód, czyli przychód pomniejszony o koszty uzyskania przychodów – stawka CIT wyniesie 19%.
Podwyższona stawka CIT – 25%
W sytuacji, gdy działalność fundacji nie będzie mieściła się w ramach zamkniętego katalogu określonego w art. 5 ustawy o fundacji rodzinnej, obowiązywać będzie tzw. sankcyjna stawka podatku w wysokości 25% CIT. Zabiegiem tym ustawodawca stara się zabezpieczyć instytucję Fundacji przed jej nadmiernym wykorzystywaniem do celów szeroko rozumianej optymalizacji podatkowej.
Podatek od budynków – stawka 0,035%
Fundacja rodzinna nie będzie zwolniona podmiotowo z podatku od przychodów z budynków, czyli tzw. podatku minimalnego od nieruchomości komercyjnych, w sytuacji, gdy wartość budynków fundacji rodzinnej przekroczy 10 milionów złotych.
W praktyce oznacza to, że w przypadku, gdy fundacja rodzinna stanie się właścicielem, położonych na terytorium Polski budynków, które zostaną w całości lub w części oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze, a wartość tych budynków wynikająca z ewidencji środków trwałych przekroczy 10 mln zł, będzie ona zobowiązana do co miesięcznego uiszczenia podatku w wysokości 0,035% CIT od kwoty, o którą wartość tych budynków przekracza 10 mln zł.
Zdaniem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej wyrażonym w interpretacji indywidualnej z dnia 28 marca 2024 r. znak 0111-KDIB1-2.4010.3.2024.1.MK odliczenie zapłaconego podatku od przychodów z budynków:
– nie jest możliwe w przypadku 15% podatku dochodowego od świadczeń na rzecz beneficjentów określonych w art. 2 ust. 2 ustawy z 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej (art. 24q ust. 1 ustawy o CIT);
ale
– jest możliwe w przypadku 25% podatku dochodowego od działalności gospodarczej wykraczającej poza zakres określony w art. 5 ustawy z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej (art. 24r ust. 1 ustawy o CIT).
Preferencyjna stawka podatku CIT (15 %)
Zgodnie z ustawą 15% podatku CIT pobierane jest od przekazanych lub postawionych do dyspozycji osób uprawnionych (beneficjentów):
- Świadczeń przewidzianych w statucie fundacji rodzinnej,
- Mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej, czy
- Świadczeń w postaci ukrytych zysków.
Ad) A – Obowiązek podatkowy w CIT po stronie fundacji rodzinnej powstanie dopiero z chwilą przekazania świadczenia na rzecz beneficjentów, czy to pieniężnego, czy w postaci przekazania jakiegokolwiek mienia, czy świadczenia jakiejkolwiek usługi. Podstawą opodatkowania fundacji będzie wówczas wartość rynkowa świadczenia przekazanego na rzecz beneficjenta. W takim przypadku stawka CIT ma charakter zryczałtowany i wynosi 15%.
Fundacja rodzinna jako płatnik zobowiązana jest również opodatkować wypłacane świadczenie podatkiem dochodowym od osób fizycznych (o czym mowa będzie w kolejnym artykule).
Ad) B – W przypadku rozwiązania Fundacji Rodzinnej – podstawą opodatkowania będzie przychód odpowiadający wartości mienia wydawanego w związku z rozwiązaniem Fundacji, pomniejszonej o wartość podatkową mienia wniesionego przez Fundatora lub Fundatorów w czasie trwania Fundacji. Nie uwzględnia to zatem wzrostu wartości majątku wniesionego do Fundacji.
Ad) C – zwolnienie podatkowe nie ma również zastosowania do niektórych osiąganych przez fundację rodzinną przychodów, które mają charakter tzw. ukrytych zysków, czyli określonych dochodów fundacji rodzinnej generowanych w związku z transakcjami zawartymi z beneficjentem, fundatorem lub podmiotami z nim powiązanymi. Pełną listę ukrytych zysków w fundacji rodzinnej obejmuje art. 24q ust. 1a Ustawy o CIT.
Jednym z ciekawszych przykładów są świadczenia na rzecz beneficjenta, fundatora lub podmiotu z nimi powiązanego z tytułu różnego rodzaju usług, w tym doradczych czy zarządzania i kontroli. Okazuje się bowiem, że jeśli fundator będzie równocześnie członkiem zarządu, to wynagrodzenie otrzymywane przez niego z tego tytułu opodatkowane będzie po stronie fundacji stawką 15%, a nie będzie równocześnie dla tej fundacji kosztem pomniejszającym podstawę opodatkowania, jako że kosztów takich fundacja, co do zasady, nie rozpoznaje.
A co w przypadku świadczonych na rzecz fundacji usług w ramach przykładowo umowy o zarządzanie nieruchomościami? W przepisach nie wymieniono konkretnie usługi odpłatnego zarządzania nieruchomościami.
Niestety dla podatników, w wydanej dnia 13 lutego 2024 r. interpretacji indywidulanej (sygn. 0111-KDIB1-2.4010.693.2023.2.MK) dotyczącej powyższych kwestii, fiskus jednoznacznie uznał, że mamy tutaj do czynienia z świadczeniem w postaci ukrytych zysków. W interpretacji czytamy: „stwierdzić należy, że wynagrodzenie za świadczenie usług zarządzania najmem nieruchomościami wypłacane na rzecz spółki powiązanej będzie stanowiło świadczenie w postaci ukrytych zysków w rozumieniu art. 24q ust. 1 pkt 3 w zw. z art. 24q ust. 1a pkt 3 lit. a ustawy o CIT i tym samym Fundacja będzie zobowiązana do zapłaty podatku od ww. świadczenia.”. Nie przekonał fiskusa argument wnioskodawcy o rynkowym wynagrodzeniu za usługi zarządzania najmem, które nie odbiegałoby od wynagrodzenia, które byłoby należne podmiotowi niepowiązanemu. Mając na uwadze wnioski z wydanej interpretacji, bezpieczniej jest zakupić usługi zarządzania nieruchomościami od podmiotu niepowiązanego.
Podsumowanie
Fundacje rodzinne to rozwiązanie od dawna wyczekiwane przez osoby prowadzące rodzinne firmy, zapewniające skuteczne zarządzanie majątkiem i bezpieczeństwo finansowe rodziny w perspektywie pokoleń. Dzięki preferencyjnym regulacjom podatkowym fundacja rodzinna może umożliwić optymalne pomnażanie kapitału i ochronę majątku przed ryzykiem.
Jeśli interesuje Cię, jak fundacja rodzinna może wspierać Twoje cele inwestycyjne i budować majątek dla przyszłych pokoleń nasza kancelaria pomoże Ci przejść przez proces zakładania fundacji rodzinnej, abyś mógł w pełni skorzystać z dostępnych preferencji podatkowych i budować majątek dla przyszłych pokoleń.
Polish 
English 
Ukrainian