Plan restrukturyzacyjny – czym jest i co zawiera?

Jak pisał Terry Pratchett „Jeżeli człowiek ma Plan, to jest już w połowie drogi do celu”. Projekcja zamierzeń i działań w ramach „zdrowej” działalności pozwala na optymalizację czasu, poprawia efektywność zarządzania oraz usprawnia procesy. Jak pokazuje praktyka ma też kluczowe znaczenie dla zarządzania kryzysem, dlatego też plan restrukturyzacyjny stanowi fundamentalny dokument również w postępowaniach restrukturyzacyjnych.

Spis treści:

Czym jest plan restrukturyzacyjny?

Plan restrukturyzacyjny dokumentem sporządzanym obligatoryjnie w każdym z czterech rodzajów postępowań restrukturyzacyjnych. Pełni on kluczową rolę zarówno dla przedsiębiorcy jako swoisty drogowskaz wyjścia z kryzysu, ale także dla szeroko pojętego otoczenia biznesowego pozwalając na ocenę spójności koncepcji uzdrowienia przedsiębiorstwa oraz realności proponowanego sposobu realizacji przysługujących wierzycielom praw. Rzetelne przygotowanie dokumentu poparte gruntowną analizą wewnętrzną oraz branżową z uwzględnieniem identyfikacji ryzyka ma kluczowe znaczenie, bowiem przekłada się wprost na efektywność procesu ratowania przedsiębiorstwa, zdolność zawarcia układu i długoterminową stabilizację finansową.

Jakie są rodzaje planów restrukturyzacyjnych?

W ustawie Prawo restrukturyzacyjne wyróżnia się dwa rodzaje planów. 

Pierwszy z nich – wstępny plan restrukturyzacyjny sporządzany jest na etapie przygotowania postępowania i stanowi element obligatoryjny wniosku o otwarcie przyspieszonego postępowania układowego, postępowania układowego oraz postępowania sanacyjnego.  Informacje zawarte w dokumencie stanowią podstawę do wydania pozytywnej decyzji procesowej o otwarciu postępowania. Natomiast w postępowaniu o zatwierdzenie układu jego sporządzenie stanowi jeden z wymogów dla obwieszczenia o wyznaczeniu dnia układowego, z którym ustawa wiąże skutki ochrony przed-egzekucyjnej. 
Drugi – „pełny” plan restrukturyzacyjny – stanowi kompleksowy dokument określający całościową strategię działań popartą prognozami oraz analizą samego przedsiębiorstwa i sytuacji w branży.

Co zwiera wstępny plan restrukturyzacyjny, a co „pełny” planu restrukturyzacyjnego

Wstępny plan restrukturyzacyjny powinien zawierać co najmniej:

• analizę przyczyn trudnej sytuacji ekonomicznej dłużnika,
• wstępny opis i przegląd planowanych środków restrukturyzacyjnych i związanych z nimi kosztów,
• wstępny harmonogram wdrożenia środków restrukturyzacyjnych,
• sprawozdanie finansowe dłużnika sporządzone na dzień przypadający w okresie trzydziestu dni przed dniem złożenia wniosku lub wskazanie przyczyn niedołączenia takiego sprawozdania.

Plan restrukturyzacyjny powinien zawierać co najmniej:

• opis przedsiębiorstwa dłużnika wraz z informacją o aktualnym oraz przyszłym stanie podaży i popytu w sektorze rynku, na którym przedsiębiorstwo działa,
• analizę przyczyn trudnej sytuacji ekonomicznej dłużnika,
• prezentację proponowanej przyszłej strategii prowadzenia przedsiębiorstwa dłużnika oraz informację na temat poziomu i rodzaju ryzyka,
• pełny opis i przegląd planowanych środków restrukturyzacyjnych i związanych z nimi kosztów,
• harmonogram wdrożenia środków restrukturyzacyjnych oraz ostateczny termin wdrożenia planu restrukturyzacyjnego,
• informację o zdolnościach produkcyjnych przedsiębiorstwa dłużnika, w szczególności o ich wykorzystaniu i redukcji,
• opis metod i źródeł finansowania, w tym wykorzystania dostępnego kapitału, sprzedaży aktywów w celu finansowania restrukturyzacji, finansowych zobowiązań udziałowców i osób trzecich, w szczególności banków lub innych kredytodawców, wielkości udzielonej i wnioskowanej pomocy publicznej oraz pomocy de minimis lub pomocy de minimis w rolnictwie lub rybołówstwie i wykazania zapotrzebowania na nią,
• projektowane zyski i straty na kolejne pięć lat oparte na co najmniej dwóch prognozach,
• imiona i nazwiska osób odpowiedzialnych za wykonanie układu,
• imiona i nazwiska autorów planu restrukturyzacyjnego,
• datę sporządzenia planu restrukturyzacyjnego.

Ustawa posługuje się określeniem „co najmniej”, co oznacza, iż w uzasadnionych przypadkach plan może zostać rozszerzony o dodatkowe informacje. Dopuszcza się również jego ograniczenie, jeżeli z uwagi na wielkość lub charakter przedsiębiorstwa dłużnika ustalenie wszystkich wymienionych informacji nie jest możliwe albo nie jest niezbędne do dokonania oceny możliwości wykonania układu, przy czym ustawodawca nie przewiduje możliwości ograniczenia zakresu wstępnego planu restrukturyzacyjnego.

Plan restrukturyzacyjny jako dokument interdyscyplinarny

Plan restrukturyzacyjny jest dokumentem, który swym zakresem obejmuje wiele różnych dyscyplin, z których najczęściej intuicyjnie wymienia się prawo, finanse oraz specjalistów wg. właściwości branżowej. Z tego względu na etapie sporządzania, dla zapewnienia rzetelności i przede wszystkim wykonalności opartej na projekcji właściwie dobranych działań, identyfikacji ryzyka i wykonalnych założeniach prognostycznych, niezwykle ważna jest współpraca specjalistów z różnych dziedzin. Jak już wskazano dobrze sporządzony i przygotowany plan ma przede wszystkim pomóc samemu przedsiębiorcy w skutecznym wdrożeniu działań naprawczych, ale także stanowić podstawę dla podjęcia decyzji przez jego wierzycieli. Jego złożenia muszą być zatem spójne we wszystkich obszarach i z punktu widzenia każdego z odbiorców. Należy pamiętać, iż, np. banki kłaść będą większy nacisk na dane finansowe, a kontrahenci na założenia i prognozy branżowe – stąd też na każdej płaszczyźnie musi zostać zapewniona spójność. 

Kto i kiedy sporządza plan restrukturyzacyjny?

Odpowiedź na to pytanie zależy od rodzaju postępowania i funkcji jaką w nim obejmuje doradca restrukturyzacyjny. 

W postępowaniu o zatwierdzenie układu doradca restrukturyzacyjny pełni funkcję nadzorcy układu i zgodnie z ustawą wspólnie z dłużnikiem sporządza plan restrukturyzacyjny. Dokument stanowi element sprawozdania nadzorcy układu i składany jest do Sądu przez dłużnika wraz z wnioskiem o zatwierdzenie układu, czyli nie później niż 3 miesiące od dnia układowego. Pomimo tak określonego terminu praktyka wymusza szybsze sporządzenie dokumentu – przed oddaniem przez wierzycieli głosów – celem umożliwienia im dokonania oceny wykonalności założeń i możliwości realizacji przedkładanych im propozycji, a także na potrzeby wierzycieli publiczno-prawnych, którym pozwala na weryfikację zaistnienia i dopuszczalności pomocy publicznej w postępowaniu oraz w ramach wykonania układu. 

W przyspieszonym postępowaniu układowym i postępowaniu układowym doradca restrukturyzacyjny pełni funkcję nadzorcy układu i zgodnie z ustawą sporządzenie planu restrukturyzacyjnego należy do jego kompetencji. Termin instrukcyjny na sporządzanie i złożenie dokumentu w przyspieszonym postępowaniu układowym wynosi 2 tygodnie, a w postępowaniu układowym 30 dni. Praktyka pokazuje, iż wskazane terminy mogą okazać się w wielu przypadkach niewystarczające, a złożoność działalności dłużnika, czy planowane działania wymagają dłuższej analizy, czy też zaangażowania podmiotów zewnętrznych.   

W postępowaniu sanacyjnym Zarządca w porozumieniu z dłużnikiem składa sędziemu-komisarzowi plan restrukturyzacyjny w terminie 30 dni od dnia otwarcia postępowania sanacyjnego, przy czym w tego rodzaju postępowaniu jako wymagającym wdrożenia najgłębszych działań ustawodawca w samej ustawie przewidział, iż termin ten może być wydłużony do 3 miesięcy. 

Ustawa dopuszcza w szczególnie uzasadnionych przypadkach możliwość sporządzenia planu restrukturyzacyjnego przez osoby trzecie, przy czym zgodę na zlecenie wykonania dokumentu musi uprzednio wydać Sędzia-komisarz.

Czy plan restrukturyzacyjny podlega zatwierdzeniu?

Z zatwierdzeniem Planu restrukturyzacyjnego mamy do czynienia jedynie w postępowaniu sanacyjnym, które dokonywane jest na mocy postanowienia Sędziego-Komisarza po uzyskaniu opinii rady wierzycieli. Sędzia-komisarz uwzględniając cele postępowania sanacyjnego, kwestę ochrony słusznych praw wierzycieli oraz osób trzecich niebędących uczestnikami postępowania może także zakazać wdrażania niektórych działań lub przeciwnie nakazać realizację innych. W tego rodzaju postępowaniu Zarządca, co do zasady realizuje założenia zawarte w planie dopiero po zatwierdzeniu dokumentu, wyjątkiem są działania mające na celu przywrócenie dłużnikowi zdolności wykonywania zobowiązań, jeżeli brak ich niezwłocznego podjęcia istotnie utrudniłby możliwość osiągnięcia celu postępowania. 

Czy plan restrukturyzacyjny może być zmieniany po zatwierdzeniu?

W przypadku zmiany istotnych warunków czy okoliczności sprawy ustawodawca wprost dopuścił możliwość modyfikacji planu restrukturyzacyjnego. Za okoliczności istotne uzasadniające zmianę planu uznać należy między innymi modyfikację proponowanej przyszłej strategii prowadzenia przedsiębiorstwa, środków restrukturyzacyjnych, harmonogramu ich wdrożenia, czy też metod finansowania układu. Zmiana wymaga przeprowadzenia ponownie procedury właściwej dla tworzenia planu, co przekłada się na wydłużenie czasu trwania postępowania, stąd tak ważne jest pełne zaangażowanie na etapie projekcji pierwotnego dokumentu.  W literaturze utrwalone jest stanowisko, iż nieznaczne, mało istotne korekty, które nie mają wpływu na tok postępowania nie wymagają zmiany planu. 
Kompleksowe usługi sporządzania planów restrukturyzacyjnych oferowane są przez spółkę PMR Restrukturyzacje S.A., której interdyscyplinarny zespół ma na swoim koncie dziesiątki sporządzonych planów restrukturyzacyjnych, które zyskały aprobatę wierzycieli i były zatwierdzane przez Sądy w całym kraju. Projektowane działania przyczyniły się do osiągnięcia celów postępowania przez licznych klientów spółki z różnych branż – w przypadku zainteresowania zapraszamy do kontaktu.