Dostrzegamy możliwości tam gdzie inni nie widzą już szans na powodzenie. Specjalistyczna wiedza i pełne zaangażowanie w połączeniu z wnikliwością i kreatywnością działania przynoszą sukces.
dowiedz się więcejDostrzegamy możliwości tam gdzie inni nie widzą już szans na powodzenie. Specjalistyczna wiedza i pełne zaangażowanie w połączeniu z wnikliwością i kreatywnością działania przynoszą sukces.
dowiedz się więcejDostrzegamy możliwości tam gdzie inni nie widzą już szans na powodzenie. Specjalistyczna wiedza i pełne zaangażowanie w połączeniu z wnikliwością i kreatywnością działania przynoszą sukces.
dowiedz się więcejDostrzegamy możliwości tam gdzie inni nie widzą już szans na powodzenie. Specjalistyczna wiedza i pełne zaangażowanie w połączeniu z wnikliwością i kreatywnością działania przynoszą sukces.
dowiedz się więcejDostrzegamy możliwości tam gdzie inni nie widzą już szans na powodzenie. Specjalistyczna wiedza i pełne zaangażowanie w połączeniu z wnikliwością i kreatywnością działania przynoszą sukces.
dowiedz się więcej
Jesteśmy kancelarią, której nadrzędnym celem jest pomoc przedsiębiorcom w trudnych sytuacjach. Od wielu lat prowadzimy postępowania restrukturyzacyjne.
Do Waszej dyspozycji mamy licencjonowanych doradców restrukturyzacyjnych, którzy we współpracy z ekspertami z zakresu komunikacji, finansów i prawa przeprowadzą Was przez proces restrukturyzacji.
Niezależnie od tego czy jesteś osobą fizyczną czy prowadzisz własną działalność gospodarczą, w obliczu trudności warto skorzystać z pomocy doświadczonych specjalistów, którzy pomogą Tobie wybrać optymalne rozwiązania najlepiej dostosowane do Twojej sytuacji.
zobacz wszystkie tematyRestrukturyzacja firmy jest skutecznym narzędziem przed finansowymi trudnościami i ochroną przed upadłością.Oto kilka kluczowych zalet restrukturyzacji, które mogą przyczynić się do utrzymania stabilności i przetrwania przedsiębiorstwa:
Ogłoszenie upadłości konsumenckiej wiąże się z procedurą sądową, stąd też warunki jakie należy spełnić są szczegółowo opisane w przepisach prawa, a dokładniej w części trzeciej, tytule V Prawa upadłościowego. Akt ten reguluje wobec kogo i w jakich okolicznościach może zostać ogłosz
Ogłoszenie upadłości gospodarczej wiąże się z procedurą sądową, stąd też warunki jakie należy spełnić są szczegółowo opisane w przepisach prawa, a dokładniej w Prawie upadłościowym. Akt ten reguluje wobec kogo i w jakich okolicznościach może zostać ogłoszona upadłość, a także jak
Zgodnie z obowiązującymi przepisami w skład masy upadłości wchodzi majątek upadłego nabyty także w trakcie trwania postępowania. Za taki majątek należy uznać chociażby wynagrodzenie za pracę. Według ogólnej zasady zajęciu podlega ono do wysokości połowy wynagrodzenia, z tym że kwota niep
Prowadzenie działalności gospodarczej wiąże się z dużym ryzykiem. W ramach działalności operacyjnej czy też finansowej zaciągane są liczne zobowiązania, co w zasadzie jest niezbędne celem wypracowania założonego celu inwestycyjnego. Nie sposób jest prowadzić firmy i nie zaciągać żadnych
Zainteresowało Ciebie postępowanie o zatwierdzenie układu – nic dziwnego - jest to najczęściej wybierana forma restrukturyzacji, którą w 2023 r. zdecydowało się ponad 92% wszystkich restrukturyzowanych firm.Postępowanie w przedmiocie Zatwierd
Jeżeli Twoja sytuacja jest inna do opisanych, zadzwoń, napisz maila, przyjdź a udzielimy odpowiedzi. Wybór postępowania restrukturyzacyjnego zależny jest od Twojej sytuacji.
Restrukturyzacja firmy jest procesem wyspecjalizowanych działań, które mają zapobiec ogłoszeniu upadłości firmy. Jest to jedno z wyjść, gdy w grę wchodzi niewypłacalność firmy lub gdy przewidujesz, że niebawem pojawią się poważne problemy finansowe.
dowiedz się więcejRestrukturyzacja firmy jest procesem wyspecjalizowanych działań, które mają zapobiec ogłoszeniu upadłości firmy. Jest to jedno z wyjść, gdy w grę wchodzi niewypłacalność firmy lub gdy przewidujesz, że niebawem pojawią się poważne problemy finansowe.
dowiedz się więcejUpadłość konsumencka to rodzaj postępowania sądowego przewidzianego dla konsumentów, czyli osób, które nie prowadzą działalności gospodarczej. Jeżeli znalazłeś się w trudnej sytuacji skontaktuj się z nami - pomożemy Tobie znaleźć rozwiązanie.
dowiedz się więcejProwadzenie działalności gospodarczej wiąże się z ogromnym ryzykiem, a nawet chwilowa utrata płynności finansowej może oznaczać poważne problemy. Wiemy o tym bardzo dobrze, ponieważ na co dzień pomagamy przedsiębiorcom.
dowiedz się więcejProwadzę mediacje biznesowe oraz audyty konfliktu, które pomagają znaleźć optymalne rozwiązania bez spraw sądowych i niepotrzebnych, stresujących przepychanek.
dowiedz się więcejDostrzegamy możliwości tam, gdzie inni nie widzą już szans na powodzenie. Specjalistyczna wiedza i pełne zaangażowanie przynoszą sukces.
Tworzymy unikalne rozwiązania i wdrażamy je razem z naszymi Klientami, otaczając wsparciem i nadzorem każdy kolejny etap zmian.
PMR Restrukturyzacje S.A. to zespół ludzi, których kompetencje i umiejętności pozwoliły skutecznie zrealizować liczne postępowania.
Naszym nadrzędnym celem jest wspieranie biznesu naszych Klientów, zapewniając bezpieczeństwo współpracy oraz najwyższe standardy obsługi.
Nasze umiejętności i stale poszerzana wiedza w połączeniu z wieloletnią praktyką, pozwalają nam oferować unikatowe kompetencje i standardy działania.
Upadłość konsumencka zdecydowanie cieszy się coraz większym zainteresowaniem wśród osób mających problemy finansowe. Duże grono takich osób zastanawia się, czy mogą ogłosić upadłość nie posiadając żadnego majątku oraz ile będzie trwało takie postępowanie.Spis Treści:Upadłosć konsumencka– co to jest?Kto może ogłosić upadłość konsumencką?Ile trwa postępowanie upadłościowe?Jak otworzyć postępowanie upadłościowe?Przebieg postępowania upadłościowego?PodsumowanieUpadłość konsumencka – co to jestUpadłość konsumencka jest to postępowanie upadłościowe, które otwiera się w stosunku do osób fizycznych, które nie prowadzą działalności gospodarczej i są niezdolne do spłaty swoich zobowiązań. Często zdarza się, że takie osoby nie posiadają majątku, który mógłby zostać przeznaczony na spłatę wierzycieli, bądź pokrycie kosztów postępowania upadłościowego, lecz to nie jest negatywną przesłanką uniemożliwiającą otwarcie takiego postępowania. W takiej sytuacji, po otwarciu postępowania, Skarb Państwa pokrywa koszty w imieniu Upadłego konsumenta. Zgodnie z przepisami prawa upadłościowego głównym celem postępowania jest oddłużenie Upadłego. Takie postępowanie najczęściej kończy się częściowym bądź całkowitym umorzeniem zobowiązań Upadłego konsumenta.Kto może ogłosić upadłość konsumenckąUpadłość konsumencką może ogłosić – jak sama nazwa wskazuje – konsument, czyli osoba fizyczna, która nie prowadzi działalności gospodarczej i nie jest przedsiębiorcą lub wspólnikiem spółki partnerskiej lub wspólnikiem osobowej spółki handlowej, ponoszącym odpowiedzialność za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem.Aby posiadać legitymację do ogłoszenia upadłości konsumenckiej należy spełnić jeden warunek tzn. być niewypłacalnym w rozumieniu ustawy Prawo Upadłościowe. Zgodnie z tą ustawą, za osobę niewypłacalną uważa się osobę, która utraciła zdolność regulowania swoich zobowiązań przez okres co najmniej trzech miesięcy. Jednocześnie warto zaznaczyć, że sąd oddali wniosek o ogłoszenie upadłości jeśli wobec wnioskodawcy było prowadzone postępowanie upadłościowe w ciągu 10 lat od dnia złożenia wniosku upadłościowego.Ile trwa postępowanie upadłościoweWarto w tym miejscu zaznaczyć, że upadłość konsumencka jest postępowaniem wyjątkowym i różni się od postępowania upadłościowego prowadzonego wobec innych podmiotów gospodarczych. Przede wszystkim, jak już wspomniano wyżej, wobec konsumenta może być otwarte postępowanie upadłościowe nawet jeśli nie posiada wystarczających środków na pokrycie kosztów postępowania, co w przypadku podmiotów gospodarczych skutkowałoby oddaleniem wniosku upadłościowego. To właśnie ten czynnik znacząco wpływa na czas trwania upadłości konsumenckiej. Brak majątku oznacza, że syndyk sprawujący funkcję w postępowaniu nie gromadzi i nie spienięża majątku Upadłego w celu zaspokojenia wierzycieli. W związku z powyższym upadłość konsumencka może zostać przeprowadzona nawet w kilka miesięcy. W sytuacji kiedy Upadły posiada majątek, do zadań syndyka jest likwidacja, czyli sprzedaż tego majątku. Wtedy niezwykle ważna jest współpraca Upadłego z syndykiem. Im sprawniej Upadły wyda syndykowi majątek, tym szybciej syndyk przystąpi do likwidacji i tym samym szybciej zakończy samo postępowanie upadłościowe.Aby zrozumieć całą procedurę postępowania poniżej przedstawiamy wszystkie etapy postępowania konsumenckiego.Jak otworzyć postępowanie upadłościoweW pierwszej kolejności należy sporządzić wniosek upadłościowy i złożyć w odpowiednim sądzie z wymaganymi załącznikami. Jest to oczywiście formalność, ale niezwykle ważna. Już na etapie sporządzenia wniosku upadłościowego wnioskodawca sam może wpłynąć na szybkość przeprowadzenia postępowania. Odpowiednio przygotowany wniosek przyspieszy pracę sądu, jeśli w jasny i przejrzysty sposób zostaną przedstawione odpowiednie fakty, wnioski i uzasadnienia, a także może pozytywnie wpłynąć na późniejszą pracę syndyka, który otrzymując wniosek Upadłego, będzie w stanie ustalić wszystkie fakty na podstawie wniosku i nie będzie musiał na własną rękę ustalać stanu faktycznego w jakim znajduje się Upadły.Wniosek upadłośćiowy składa się za pośrednictwem systemu teleinformatycznego pod nazwą Krajowy Rejestr Zadłużonych (KRZ). Aby złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej konsument zobowiązany jest posiadać konto w systemie KRZ. Osoby, które są wykluczone cyfrowo, którymi zazwyczaj są osoby starsze lub nie mające dostępu do internetu mają możliwość złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej na formularzu w wersji papierowej. Formularz wniosku można znaleźć na stronach internetowych sądów lub pobrać w biurze podawczym sądu.Przebieg postępowania upadłościowegoNastępnie, już po ogłoszeniu upadłości syndyk niezwłocznie zawiadamia o tym fakcie wierzycieli, komorników prowadzących egzekucję wobec upadłego, o których syndyk wie (a więc wykazanych we wniosku upadłościowym). Od momentu dokonania obwieszczenia w KRZ wierzyciele mają 30 dni na zgłoszenie się do postępowania. W toku postępowania upadłościowego jedną z pierwszych czynności jakie podejmuje syndyk jest ustalenie stanu masy upadłości. Jednocześnie w przypadku braku środków na koszty postępowania syndyk wnioskuje do Skarbu Państwa o zaliczkę na koszty postępowania i jeśli upadły posiadał majątek, który syndyk może spieniężyć, dokonuje on likwidacji majątku upadłego.Po zakończeniu likwidacji masy upadłości syndyk składa do sądu wniosek o zakończenie postępowania upadłościowego bez ustalania planu spłaty lub przygotowuje projet planu spłaty, a więc dokument z którego wynika w jakiej wysokości i przez jaki okres czasu upadły będzie musiał dokonywać spłat na rzecz wierzycieli, po zakończeniu postepowania upadłościowego. Taki plan jest ustalany na okres do 36 miesięcy lub w przypadku jeżeli zgromadzona dokumentacja w aktach sprawy wskazuje, że upadły doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa okres ten może zostać wydłużony nawet do 7 lat. Plan spłaty określa część zadłużenia i okres w jakim ta część zadłużenia ma być spłacana przez upadłego jak również część zadłużenia jaka podlega umorzeniu. W wyjątkowych sytuacjach może on zostać skrócony lub wydłużony. plan spłaty może ulec zmianie, jeśli w sposób istotny zmieni się sytuacja finansowa Upadłego. Ostatecznie to sąd określa plan spłaty Upadłego. Sąd nie jest związany ani projektem planu spłaty ustalanym przez Syndyka, ani stanowiskiem upadłego. Sąd bierze pod uwagę możliwości ekonomiczne Upadłego jak i jego prywatną sytuację życiową. Co do zasady plan spłaty jest ustalany na okres 36 miesięcy, lecz są od tego odstępstwa:Jeśli w toku postępowania zostanie ustalone, że Upadły spłaci co najmniej 70% swoich zobowiązań, plan spłaty nie może być dłuższy niż 12 miesięcyJeśli w toku postępowania zostanie ustalone, że Upadły spłaci co najmniej 50% swoich zobowiązań, plan spłaty nie może być dłuższy niż 24 miesiąceJeśli w toku postępowania zostanie ustalone, że Upadły doprowadził do swojej sytuacji umyśle, bądź wykaże on rażące niedbalstwo Sąd może orzec o wydłużeniu planu spłaty maksymalnie do 84 miesięcy.Jeśli sytuacja finansowa Upadłego wprost wskazuje, że nie jest on w stanie zrealizować żadnego planu spłaty, Sąd może orzec o nieustaleniu planu spłaty. Wtedy Upadły zostaje oddłużony w dacie uprawomocnienia się postanowienia w przedmiocie zakończenia postępowania upadłościowego.PodsumowanieIle trwa upadłość konsumencka? Nie sposób jest jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie, gdyż sytuacja każdej osoby jest inna, co sprawia, że organy muszą wykonywać odpowiednie obowiązki. Właściwe postępowanie upadłościowe – a więc bez wykonania planu spłat – powinno zostać zakończone maksymalnie do sześciu miesięcy, zakładając, że Upadły współpracuje z organami postępowania i sam robi wszystko, aby to postępowanie zostało szybko zakończone.W tym miejscu, warto przypomnieć i podkreślić, że:Kompleksowe uporządkowanie swoich spraw przed złożeniem wniosku upadłościowego;złożenie kompletnego i przemyślanego wniosku upadłościowego;brak majątku, który można spieniężyć w ramach postępowania;prawidłowa współpraca z syndykiem w toku postępowania;może wpłynąć pozytywnie zarówno czas trwania postępowania jak i na jego wynik w postaci całkowitego umorzenia zobowiązań upadłego.Dlatego warto rozważyć skorzystanie z pomocy profesjonalistów, którzy doradzą jak przygotować się do samego postępowania upadłościowego, jak napisać odpowiedni wniosek upadłościowy oraz na jakie sytuacje dłużnik powinien być przygotowany w trakcie trwania upadłości i czego spodziewać się po jej zakończeniu.
Propozycje układowe to zdecydowanie najważniejszy dokument w postępowaniu restrukturyzacyjnym będący jednocześnie ofertą oraz obietnicą, którą przedsiębiorca składa swoim wierzycielom. Właściwie sporządzone, realistyczne i wykonalne propozycje układowe są kluczem do sukcesu w postępowaniu restrukturyzacyjnym, bowiem mogą przyczynić się do utrzymania przedsiębiorstwa na rynku oraz zabezpieczyć redystrybucję środków w ramach wykonania układu zabezpieczając ochronę słusznych praw wierzycieli. W niniejszym artykule pragniemy przybliżyć Państwu najważniejsze informacje w tym zakresie. Spis treści:Co to są propozycje układowe?Jaki jest cel składania propozycji układowych w postępowaniu restrukturyzacyjnym?Kto składa propozycje układowe w postępowaniu restrukturyzacyjnym?Jakie są możliwe sposoby restrukturyzacji zobowiązań w ramach propozycji układowych?Czy propozycje układowe muszą być takie same dla wszystkich wierzycieli? Z czego finansowane są propozycje układowe?Jak przebiega głosowanie nad propozycjami układowymi?Kiedy propozycje układowe zostają przyjęte i czy wszyscy wierzyciele muszą zaakceptować propozycje układowe?Jakie są szanse na zatwierdzenie propozycji układowych?Kto może pomóc w przygotowaniu propozycji układowych i czy warto zlecić ich przygotowanie?Co to są propozycje układowe?Propozycje układowe określają zasady i sposoby zaspokojenia zobowiązań dłużnika wobec jego wierzycieli. Innymi słowy jest to oferta porozumienia kierowana do wierzycieli zawierająca najważniejsze dla stron postanowienia, co do metod, terminów, wysokości i form rozliczenia. Propozycje układowe w postępowaniu restrukturyzacyjnym z uwagi na to, że co do zasady obejmuje ono szerszy wachlarz wierzytelności mają charakter znacznie bardziej złożony i umożliwiają zawarcie kompleksowego układu, nawet przy braku akceptacji ze strony niektórych wierzycieli.2. Jaki jest cel składania propozycji układowych w postępowaniu restrukturyzacyjnym?Jak wskazano propozycje układowe to zdecydowanie najważniejszy dokument w postępowaniu restrukturyzacyjnym, bowiem to właśnie jego zapisy składają się na układ zawierany z wierzycielami, a określony w nim sposób restrukturyzacji zobowiązań stanowi o powodzeniu całego procesu. Celem postępowania restrukturyzacyjnego opisanym w ustawie jest uniknięcie ogłoszenia upadłości dłużnika przez umożliwienie mu restrukturyzacji w drodze zawarcia układu z wierzycielami, a w przypadku postępowania sanacyjnego - również przez przeprowadzenie działań sanacyjnych, przy zabezpieczeniu słusznych praw wierzycieli. Układ i składające się na niego propozycje układowe stanowią zatem strategiczne narzędzie w całym procesie, które determinują osiągnięcie jego celu.3. składa propozycje układowe w postępowaniu restrukturyzacyjnym?Uprawnienie do złożenia propozycji układowych posiada nie tylko dłużnik, ale także rada wierzycieli, nadzorca sądowy albo zarządca oraz wierzyciel lub wierzyciele mający łącznie więcej niż 30% sumy wierzytelności (z wyłączeniem wierzytelności współdłużnika, poręczyciela, gwaranta lub banku otwierającego akredytywy, który nie zaspokoił wierzyciela; nabytych w drodze przelewu lub indosu po otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego oraz podmiotów i osób powiązanych z dłużnikiem, które zostały szczegółowo określone w art. 116 pr. rest.). W praktyce znakomita większość propozycji składana jest właśnie przez dłużnika, a prace prowadzone są przy wsparciu doradcy restrukturyzacyjnego. Z uwagi na to, iż uprawnienie do ich złożenia przysługuje większej liczbie podmiotów zdarzają się sytuacje, iż w postępowaniu restrukturyzacyjnym złożonych zostanie kilka propozycji układowych. Wówczas poddaje się je kolejno pod głosowanie (na zgromadzeniu wierzycieli kolejność ustala Sędzia komisarz), a za przyjęte uznaje się te, które uzyskają największe poparcie liczone w odniesieniu do sumy wierzytelności głosujących wierzycieli.4. Jakie są możliwe sposoby restrukturyzacji zobowiązań w ramach propozycji układowych?Katalog możliwych sposobów restrukturyzacji zobowiązań, który może zostać zaproponowany wierzycielom w treści propozycji układowych jest otwarty, co nie oznacza jednak, iż dopuszczalne są wszystkie wyobrażalne sposoby i konstrukcje. Propozycje układowe muszą być po pierwsze zgodne z prawem, po drugie sama ustawa Prawo restrukturyzacyjne limituje możliwości restrukturyzacji niektórych rodzajów zobowiązań, np. pracowniczych, czy też publicznoprawnych - wobec ZUS.W postępowaniu restrukturyzacyjnym ustawodawca ograniczył się jedynie do wskazania przykładów możliwych sposobów restrukturyzacji zobowiązań, które obejmować mogą w szczególności:- odroczenie terminu płatności, wykonania zobowiązania;- rozłożenie spłaty na raty;- zmniejszenie wysokości;- konwersje wierzytelności na udziały lub akcje;- zmianę, zamianę lub uchylenie prawa zabezpieczającego określoną wierzytelność.W granicach swobody kształtowania propozycji układowych możliwe jest wskazanie jednego lub więcej z wymienionych sposobów restrukturyzacji.5. Czy propozycje układowe muszą być takie same dla wszystkich wierzycieli? Co do zasady warunki restrukturyzacji zobowiązań dłużnika powinny być jednakowe dla wszystkich wierzycieli, przy czym ustawa dopuszcza pewne odstępstwa.Po pierwsze jak już wskazano ustawa ogranicza możliwe sposoby restrukturyzacji niektórych rodzajów wierzytelności, m. in. wierzytelności pracowniczych, czy składek ZUS.Po drugie dopuszcza przyznanie korzystniejszych warunków restrukturyzacji wobec wierzyciela, który po otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego udzielił lub ma udzielić finansowania niezbędnego do wykonania układu.Po trzecie umożliwia podział wierzycieli na grupy w obrębie, których propozycje muszą być jednorodne, dopuszczając jednocześnie różnicowanie sposobu zaspokojenia pomiędzy grupami. Kryteria wyodrębnienia grup mogą być dokonane m. in. w oparciu o kryterium wartości wierzytelności, ich charakteru, czy wymagalności.6. Z czego finansowane są propozycje układowe?Katalog źródeł finansowania propozycji układowych i dalej zawieranego na ich podstawie układu również nie jest zamknięty. Przykładowo propozycje mogą przewidywać finansowanie układu:- ze środków uzyskanych w toku bieżącej działalności. Jeżeli propozycje układowe przewidują spłatę zobowiązań z zysku przedsiębiorstwa dłużnika, mogą one określać, jaka część zysku będzie przeznaczona na spłatę zobowiązań;- ze środków uzyskanych z kredytu lub pożyczki. Wówczas oświadczenie osoby, która zobowiązała się udzielić finansowania dołączane jest do propozycji układowych.- poprzez zmianę treści stosunków prawnych, praw lub ustanowienie zabezpieczenia wierzytelności. Wówczas oświadczenie osoby, która zobowiązała się wyrazić zgodę na zmianę stosunku prawnego, prawa albo ustanowienie lub zmianę zabezpieczenia wierzytelności dołączane jest do propozycji układowych;- ze środków uzyskanych z likwidacji majątku dłużnika.7. Jak przebiega głosowanie nad propozycjami układowymi?Głosowanie nad układem, co do zasady odbywa się na zgromadzeniu wierzycieli w celu głosowania nad układem, które zwołuje sędzia-komisarz poprzez obwieszczenie określając termin, miejsce i przedmiot obrad oraz sposób głosowania nad układem. Dodatkowo ustawa zobowiązuje nadzorcę lub zarządcę (w zależności od rodzaju postępowania) do dokonania zawiadomienia wierzycieli o terminie głosowania za pośrednictwem operatora pocztowego lub systemu informatycznego do obsługi postępowań – Krajowego Rejestru Zadłużonych (w przypadku, jeśli wierzyciel w postępowaniu wniósł już pismo za pośrednictwem tego systemu).Jeżeli istnieją możliwości techniczne, głosowanie na zgromadzeniu wierzycieli może zostać przeprowadzone z wykorzystaniem elektronicznych środków komunikacji. W tej formie może obejmować w szczególności transmisję zgromadzenia wierzycieli w czasie rzeczywistym, w ramach której wierzyciele mogą wypowiadać się w toku zgromadzenia wierzycieli, przebywając w miejscu innym niż miejsce zgromadzenia wierzycieli.W przypadku, gdy z uwagi na znaczną liczbę wierzycieli odbycie zgromadzenia wierzycieli jest utrudnione, sędzia-komisarz może postanowić o przeprowadzeniu głosowania wyłącznie za pośrednictwem systemu teleinformatycznego obsługującego postępowanie sądowe.W postępowaniu o zatwierdzenie układu, które jest jednym z czterech rodzajów postępowań restrukturyzacyjnych zwołanie zgromadzenia jest fakultatywne i zależy od decyzji nadzorcy układu.8. Kiedy propozycje układowe zostają przyjęte i czy wszyscy wierzyciele muszą zaakceptować propozycje układowe?Dla przyjęcia układu w postępowaniu restrukturyzacyjnym wymagane jest uzyskanie zgody większości głosujących wierzycieli, którzy oddali ważny głos, mających łącznie co najmniej dwie trzecie sumy wierzytelności przysługujących głosującym wierzycielom, a jeżeli głosowanie przeprowadza się w grupach - analogicznej większości w obrębie każdej z nich. Co więcej układ zostaje przyjęty, chociażby nie uzyskał wymaganej większości w niektórych z grup wierzycieli, jeżeli wierzyciele mający łącznie dwie trzecie sumy wierzytelności przysługujących głosującym wierzycielom głosowali za przyjęciem układu, a wierzyciele z grupy lub grup, które wypowiedziały się przeciw przyjęciu układu, zostaną zaspokojeni na podstawie układu w stopniu nie mniej korzystnym niż w przypadku przeprowadzenia postępowania upadłościowego.Oznacza to, iż układ może zostać przyjęty nawet jeśli część wierzycieli jest przeciwna jego postanowieniom lub nie uczestniczy aktywnie w głosowaniu. Takie rozwiązanie, czyni restrukturyzację niezwykle atrakcyjnym rozwiązaniem dla dłużników promującym interesy większości, uwzględniającym różnorodność sytuacji gospodarczych i zabezpieczającym przed niekorzystnymi konsekwencjami bierności niektórych wierzycieli.Nieco bardziej restrykcyjne kryteria przewidziano w przypadku układu częściowego, bowiem w tym przypadku do obliczania siły głosu i większości kapitałowej uwzględniana jest cała kwota przysługująca wierzycielom objętym układem częściowym i uprawnionym do głosowania, chociażby nie uczestniczyli w głosowaniu.9. Jakie są szanse na zatwierdzenie propozycji układowych?Ocena szans na zatwierdzenie propozycji układowych dokonywana jest indywidualnie i uzależniona od wielu czynników, w tym skomplikowania sprawy, liczby wierzycieli i ich struktury, możliwości pozyskania finansowania oraz charakterystyki samej propozycji. Często determinantą sukcesu jest właściwy dobór rodzaju postępowania restrukturyzacyjnego pozwalający na przygotowanie i wdrożenie działań odpowiednich dla możliwości i potrzeb przedsiębiorcy.10. Kto może pomóc w przygotowaniu propozycji układowych i czy warto zlecić ich przygotowanie? Przygotowanie propozycji układowych w postępowaniu restrukturyzacyjnym zdecydowanie powinno zostać powierzone lub przynajmniej skonsultowane z doradcą restrukturyzacyjnym, który posiada szeroką specjalistyczna wiedzę pod kątem dopuszczalności propozycji w świetle ustaw i przepisów prawnych oraz doświadczenie praktyczne umożliwiające ich ocenę pod kątem wykonalności, możliwości zatwierdzenia czy zagrożeń wynikających z ewentualnych postępowań zażaleniowych. Z uwagi na multi-dyscyplinarny charakter układu, którego postanowienia wpływać mogą na szerszą sferę działalności, przy konstrukcji dokumentu warto skorzystać z usług podmiotów, które mają w swoich szeregach zarówno doradców restrukturyzacyjnych, jak i specjalistów z zakresu prawa, księgowości czy finansów. Taką ofertę mają w swoim portfolio często spółki pełniące funkcję doradców restrukturyzacyjnych w złożonych i skomplikowanych postępowaniach, m.in. PMR Restrukturyzacje S.A.
Zgodnie z ustawą prawo restrukturyzacyjne naczelnym celem postępowania jest uniknięcie upadłości. W czasie trwania postępowania restrukturyzacyjnego dłużnik wraz z organem pozasądowym dokonują szeregu czynności zmierzających do poprawy sytuacji ekonomicznej przedsiębiorstwa dłużnika, aby mogło ono dalej funkcjonować w obrocie gospodarczym. Wyróżniamy następujące rodzaje postępowań restrukturyzacyjnych:Postępowanie o zatwierdzenie układuPostępowanie układowePrzyspieszone postępowanie układowePostępowanie sanacyjnePostępowanie układowe oraz przyspieszone postępowanie układowe zostają otwarte na postanowienie Sądu. Sąd wydając postanowienie o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego wyznacza również osobę Nadzorcy Sądowego.Kim jest Nadzorca Sądowy?Zgodnie z art. 23 Prawa Restrukturyzacyjnego postępowanie restrukturyzacyjne prowadzi się z udziałem nadzorcy, który może być nadzorcą układu lub nadzorcą sądowym albo zarządcy.. Nadzorca sądowy jest więc jednym z organów pozasądowych w postępowaniu restrukturyzacyjnego, który – jak sama nazwa wskazuje – sprawuje nadzór nad właściwym przebiegiem postępowania. Poza nadzorem nad postępowaniem nadzorca sądowy posiada też szereg uprawnień oraz obowiązków, które zostały zawarte w ustawie Prawo Restrukturyzacyjne.Przede wszystkim w wyżej wskazanych postępowaniach prawo do zarządzania przedsiębiorstwem zostaje ograniczone do sprawowania zwykłego zarządu, a wszelkie czynności przekraczające zakres zwykłego zarządu wymagają zgody nadzorcy układu. Z racji faktu, iż zakres zwykłego zarządu jest pojęciem ogólnym i innym dla każdego przedsiębiorstwa, nadzorca układu powinien każdorazowo na wstępnym etapie postępowania pouczyć dłużnika jakie czynności wchodzą w zakres zwykłego zarządu, a na jakie czynności powinien on wnieść do nadzorcy o wyrażenie zgody. Nadzorca od otrzymania wniosku na wyrażenie zgody ma 30 dni, jednak może on też wyrazić zgodę już po dokonaniu takiej czynności przez dłużnika. Każdorazowo brak takiej zgody sprawia, że czynność dokonana przez dłużnika staje się nieważna.Do obowiązków nadzorcy sądowego należy przede wszystkim Zawiadomienie wierzycieli o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnegoSporządzenie planu restrukturyzacyjnego oraz spisu wierzytelności i spisu wierzytelności spornychOcena propozycji układowych, a w razie potrzeby doradzenie dłużnikowi ich zmiany w celu zapewnienia zgodności z prawem i możliwości ich wykonania, podejmowanie działań w celu złożenia przez wierzycieli największej liczby ważnych głosów, udział w zgromadzeniu wierzycieli oraz złożenie opinii o możliwości wykonania układu.Należy zwrócić uwagę, że dłużnik wraz z wnioskiem restrukturyzacyjnym może wnioskować o powołanie konkretnej osoby lub spółki do pełnienia funkcji nadzorcy sądowego, w przypadku, kiedy co najmniej 30% wierzytelności objętych układem popiera ten wniosek, za wyjątkiem wierzycieli pozostających w szczególnym stosunku z dłużnikiem, o których mowa w art. 116 Prawa Restrukturyzacyjnego. Wraz z wnioskiem o wyznaczenie konkretnej osoby nadzorcy sądowego, dłużnik – celem przyspieszenia rozpoznania wniosku oraz ograniczenia korespondencji do minimum – powinien załączyć do wniosku zgodę doradcy restrukturyzacyjnego do pełnienia funkcji nadzorcy sądowego.Kto może zostać nadzorcą sądowym?Funkcja nadzorcy sądowego jest niezwykle istotna w postępowaniu restrukturyzacyjnym ze względu na zakres kompetencji i obowiązków jakie nadzorca sądowy musi spełnić. Dlatego też ustawodawca postanowił, iż nadzorcą sądowym może być tylko i wyłącznie osoba, która posiada licencję doradcy restrukturyzacyjnego oraz Spółka handlowa, której wspólnicy ponoszący odpowiedzialność za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem albo członkowie zarządu reprezentujący spółkę posiadają licencję doradcy restrukturyzacyjnego.Sąd wyznaczając osobę nadzorcy sądowego poza wymaganiami formalnymi opisanymi powyżej bierze pod uwagę takie okoliczności jak liczba spraw w których doradca restrukturyzacyjny pełni funkcję nadzorcy sądowego, zarządcy lub syndyk a w postępowaniach upadłościowych oraz doświadczenie i dodatkowe kwalifikacje doradcy restrukturyzacyjnego.Czasami jednak te kryteria wyboru nie są wystarczające. W przypadku restrukturyzacji podmiotów zakwalifikowanych jako tzw. Duży przedsiębiorca, nadzorcą układu może być jedynie osoba która posiada licencję doradcy restrukturyzacyjnego z tytułem kwalifikowanego doradcy restrukturyzacyjnego. Wymagane to jest w sytuacjach, gdy restrukturyzacja dotyczy:Przedsiębiorcy, który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych zatrudniał średniorocznie 250 lub więcej pracowników, lub osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych przekraczający równowartość w złotych 50 milionów euro, lub osiągnął sumy aktywów bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat, które przekroczyły równowartość w złotych 43 milionów euro;Spółki o istotnym znaczeniu dla gospodarki państwa w sensie przepisów regulujących zasady zarządzania mieniem państwowym;Przedsiębiorcy o szczególnym znaczeniu gospodarczo-obronnym, umieszczonego w wykazie określonym w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie ustawy o organizowaniu zadań na rzecz obronności państwa realizowanych przez przedsiębiorców.Wynagrodzenie Nadzorcy SądowegoUstawa Prawo Restrukturyzacyjne precyzyjnie określa sposób, na podstawie którego obliczane jest wynagrodzenie nadzorcy sądowego. Z uwagi na fakt, iż każde postępowanie restrukturyzacyjne jest inne, nie sposób jest ustalić stałej kwoty wynagrodzenia nadzorcy sądowego. Ustawodawca uzależnił wynagrodzenie nadzorcy sądowego od indywidualnej sytuacji restrukturyzacyjnego podmiotu. Na kalkulację wynagrodzenia składają się cztery części:Zależną od liczby wierzycieli będących uczestnikami postępowania;Zależną od sumy wierzytelności przysługujących wierzycielom będącym uczestnikami postępowania;Ustalaną przez sąd stosownie do rodzaju postępowania restrukturyzacyjnego, zakresu czynności podejmowanych przez nadzorcę sądowego w toku postępowania i pracy włożonej w osiągnięcie celu postępowania – w granicach do dziesięciu podstaw wynagrodzenia;Ustalaną w przypadku, gdy z przyczyn niezależnych od nadzorcy sądowego postępowanie układowe trwa dłużej niż dwanaście miesięcy – w granicach do dziesięciu podstaw wynagrodzenia.Podstawę wynagrodzenia w omawianym tu przypadku oznacza przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw, bez wypłat nagród z zysku w trzecim kwartale roku poprzedniego. Dane te publikuje Prezes Głównego Urzędu Statystycznego. Jednocześnie wynagrodzenie nadzorcy sądowego musi mieścić się w granicach od dwukrotności do czterdziestoczterokrotności podstawy wynagrodzenia.
Beniamin Franklin w liście do Jean-Baptiste Leroy’a z 1789 napisał słynne zdanie „Na tym świecie pewne są tylko śmierć i podatki”, które do dziś nie traci na aktualności, a nieuchronność podatków staje się bolączką wielu osób. Z danych resortu finansów wynika, że zaległości podatkowe Polaków w 2023r. przekroczyły 115 mld zł, z czego aż 81 % stanowią zaległości z tytułu podatku od towarów i usług VAT, zatem dotyczą w największym udziale przedsiębiorców.W niniejszym artykule przybliżamy najważniejsze kwestie dotyczące tego zagadnienia, w tym przede wszystkim odpowiadamy na pytanie czym jest zobowiązanie, a czym zaległość podatkowa, jak można je sprawdzić i jak można sobie z nim poradzić.Co to jest zobowiązanie podatkowe?Kiedy powstaje zobowiązanie podatkowe?Kiedy zobowiązanie staje się zaległością podatkową?Jak sprawdzić zaległości podatkowe?Jakie mogą być następstwa zalegania ze spłatą zobowiązania podatkowego?Co można zrobić z powstałą zaległością podatkową?Czy zobowiązanie podatkowe może zostać umorzone?Korzyści umorzenia zobowiązania podatkowego w postępowaniu restrukturyzacyjnymAd.1 Co to jest zobowiązanie podatkowe?Zadłużenie wobec Urzędu Skarbowego to sytuacja, w której podatnik ma niezapłacone zobowiązania podatkowe wobec administracji skarbowej. Ordynacja podatkowa definiuje zobowiązanie podatkowe jako wynikające z obowiązku podatkowego zobowiązanie podatnika do zapłacenia podatku na rzecz szeroko rozumianego państwa w wysokości, w terminie oraz w miejscu określonych w przepisach prawa. Innymi słowy tworzy ono dla podatników obowiązek zapłaty określonego podatku, a dla organu podatkowego uprawnienie żądania takiej zapłaty. Może obejmować różne rodzaje podatków, takie jak podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT), czy osób prawnych (CIT), podatek od towarów i usług (VAT), akcyza, podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC) oraz inne opłaty związane z działalnością gospodarczą lub osobistą.Ad. 2 Kiedy powstaje zobowiązanie podatkowe?Zgodnie z Ordynacją podatkową datą powstania zobowiązania podatkowego jest zaistnienie zdarzenia, z którym ustawa podatkowa wiąże powstanie takiego zobowiązania albo doręczenia decyzji organu podatkowego, ustalającej wysokość tego zobowiązania. Upraszczając z jego powstaniem mamy z nim do czynienia w momencie, kiedy następuje konkretyzacja powinności zapłaty podatku przez podatnika, co do wysokości, terminu i miejsca czy to na podstawie regulacji wynikających z poszczególnych ustaw podatkowych i aktów wykonawczych do nich, czy też na podstawie wspomnianej decyzji. O ile zobowiązanie podatkowe wynikające z decyzji budzi mniej wątpliwości (znajdziemy w niej, co do zasady informacje dotyczące kwoty, terminu płatności czy organu odpowiedzialnego za pobór), o tyle moment jego powstania z mocy prawa może jawić się mniej oczywistym. W tym zakresie z pomocą przychodzi podział na świadczenia incydentalne, gdzie zobowiązanie podatkowe powstaje z chwilą dokonania czynności (np. podatek od czynności cywilnoprawnych) oraz świadczenia okresowe, gdzie kwota podatku konkretyzuje się z upływem określonego okresu, np. miesiąca czy roku (podatek VAT, podatki dochodowe, podatek od nieruchomości).Ad. 3 Kiedy zobowiązanie staje się zaległością podatkową?Zaległość podatkowa to podatek niezapłacony w terminie, ale także nieuregulowana zaliczka na podatek czy rata podatku. Zaległość podatkowa jest zatem wynikiem samego faktu niezapłacenia podatku, bez względu na inne okoliczności i powstaje od dnia następnego po dniu, w którym upłynął termin płatności.Ad.4 Jak sprawdzić zaległości podatkowe?Informacje o zaległości podatkowej można uzyskać bezpośrednio od organu podatkowego właściwego ze względu na ich właściwość rzeczową (rodzaj sprawy) i/lub właściwość miejscową (wg miejsca położenia, zamieszkania siedziby podatnika). W przypadku Urzędu Skarbowego generalną zasadą jest, iż podatnik przynależy do urzędu właściwego ze względu na miejsce siedziby bądź zamieszkania. W Internecie dostępne są wyszukiwarki i wykazy ułatwiające określenie właściwości organów.W celu weryfikacji zaległości podatkowych należy złożyć wniosek do Urzędu Skarbowego wskazując o udzielenie jakich informacji wnosimy. Z uwagi na to, że ordynacja podatkowa reguluje szczegółowo kwestie zaświadczeń wydawanych przez organ w treści wniosku należy doprecyzować jakie informacje chcemy uzyskać, w szczególności czy oczekujemy zaświadczenia stwierdzającego stan zaległości, zaświadczenia o niezaleganiu w płatności podatkach, czy też potrzebne jest inne zaświadczenie o żądanej treści.Ad. 5 Jakie mogą być następstwa zalegania ze spłatą zobowiązania podatkowego?Zaleganie ze spłatą zobowiązania podatkowego niesie za sobą wiele negatywnych konsekwencji począwszy od ograniczenia możliwości prowadzenia działalności gospodarczej, np. na skutek braku możliwości pozyskania zaświadczenia o niezaleganiu i utraty kontraktów, po rosnący wymiar zadłużenia na skutek wysokich odsetek podatkowych, aż po całkowite zablokowanie możliwości jej prowadzenia za sprawą szybszej procedury egzekucji w postępowaniu administracyjnym.Ad. 6 Co można zrobić z powstałą zaległością podatkową?Istnieje wiele działań jakie można podjąć w związku z zaległością podatkową celem zabezpieczenia się przed negatywnymi konsekwencjami ze strony organów podatkowych. Kroki które warto rozważyć to:-złożenie wniosku o odroczenie zapłaty zaległości podatkowej;-złożenie wniosku o rozłożenie na raty zaległości podatkowej;-złożenie wniosku o umorzenie w całości lub w części zaległości podatkowej, czy odsetek za zwłokę.Organ podatkowy podejmuje decyzję kierując się ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym, który w treści wniosku warto należycie uzasadnić.Może zdarzyć się również, iż na skutek czynności weryfikacyjnych ujawnione zostanie, iż zaległość powstała na skutek błędu wówczas należy błąd skorygować, np. wskakując w wartości poprawne w ramach korekty deklaracji podatkowej.W przypadkach, kiedy zobowiązania podatkowe są niewspółmierne do możliwości spłaty lub podatnik posiada wiele różnych zobowiązań, nie tylko podatkowych wynikających z różnych tytułów warto rozważyć działanie kompleksowe, np. poprzez wdrożenie postępowania o zatwierdzenie układu, które umożliwia zawarcie całościowego porozumienia dopasowanego do sytuacji podatnika oraz zabezpieczenie majątku w okresie postępowania przed ewentualnymi działaniami egzekucyjnymi ze strony niektórych wierzycieli.Ad. 7 Czy zobowiązanie podatkowe może zostać umorzone?Zobowiązanie podatkowe może zostać w części lub całości umorzone przez organ podatkowy lub w postępowaniu restrukturyzacyjnym. Przesłanki umorzenia wynikające z ordynacji podatkowej są dość restrykcyjne bowiem może nastąpić w przypadku, gdy:zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że w postępowaniu egzekucyjnym nie uzyska się kwoty przewyższającej wydatki egzekucyjne;kwota zaległości podatkowej nie przekracza pięciokrotnej wartości kosztów upomnienia w postępowaniu egzekucyjnym;kwota zaległości podatkowej nie została zaspokojona w zakończonym lub umorzonym postępowaniu likwidacyjnym lub upadłościowym albo sąd oddalił wniosek o ogłoszenie upadłości;podatnik zmarł, nie pozostawiając żadnego majątku lub pozostawił ruchomości niepodlegające egzekucji;W każdym przypadku organ podatkowy może umorzyć zaległość podatkową, jeżeli umorzenie nie będzie stanowiło pomocy publicznej lub będzie stanowiło pomoc de minimis w zakresie i na zasadach określonych w bezpośrednio obowiązujących aktach prawa wspólnotowego dotyczących pomocy w ramach zasady de minimis.Ad. 8 Korzyści umorzenia zobowiązania w postępowaniu restrukturyzacyjnymUmorzenie zobowiązania podatkowego możliwe jest także w ramach jednego z czterech postępowań restrukturyzacyjnych, które stwarzają zdecydowanie szersze możliwości.Po pierwsze postępowanie restrukturyzacyjne stwarza możliwość zawarcia układu o charakterze kompleksowym obejmującym swym zakresem szersze grono wierzycieli i umożliwiającym dostosowanie łącznych spłat do poziomu możliwego do obsługi w określonej sytuacji przedsiębiorcy.Po drugie w ramach propozycji układowych dopuszczalnej jest umorzenie części zaległości podatkowej oraz odsetek podatkowych naliczonych od tej wierzytelności. Przychylić należy się w tej kwestii do stanowiska, iż w postępowaniu restrukturyzacyjnym ważny interes podatnika przejawia się już w samej realizacji celu ustawowego postępowania jakim jest uniknięcie upadłości.Po trzecie decyzja o umorzeniu zawsze poprzedzona jest przez organ podatkowy weryfikacją kwestii wystąpienia pomocy publicznej i jej dopuszczalności. W toku postępowania restrukturyzacyjnego sporządzany jest dokument zwany testem prywatnego wierzyciela, w którym dokonywana jest ocena czy wsparcie udzielone przez organ podatkowy stanowiło będzie pomoc publiczną, czy też nie, co sprawia, iż analiza tej przesłanki nie jest już potrzebna. Ponadto również organ podatkowy uzyskuje obiektywną analizę organu restrukturyzacyjnego, co do możliwości zaspokojenia w hipotetycznym scenariuszu negatywnym, bowiem elementem obligatoryjnym dokumentu jest porównanie stopnia zaspokojenia w ramach układu proponowanego w postępowaniu restrukturyzacyjnym oraz stopnia zaspokojenia w przypadku postępowania upadłościowego. Wyniki analizy stanowią istotne źródło wiedzy umożliwiające podjęcie decyzji w zakresie akceptacji propozycji podatnika.Nie można tracić z pola widzenia również faktu, iż przepisy prawa restrukturyzacyjnego dopuszczają zawarcie układu w przypadku uzyskania określonej większości głosów oraz kwoty wierzytelności nawet przy braku zgody niektórych wierzycieli. Innymi słowy przy założeniu uzyskania wymaganej większości liczbowej i wartościowej głosów pozostałych wierzycieli możliwa jest restrukturyzacja zadłużenia podatkowego nawet przy negatywnym stanowisku organu. Po zatwierdzeniu przez Sąd zawarty w postępowaniu restrukturyzacyjnym układ z mocy prawa modyfikuje wysokość zobowiązań i terminy ich spłaty.
Postępowanie o zmianę układuTematyka, związana z długoterminową projekcją planów restrukturyzacyjnych, spotkała się z dużym zainteresowaniem naszych klientów. Warto podkreślić, że układ projektowany w postępowaniu restrukturyzacyjnym nie jest ostateczną konstrukcją – otwiera on przedsiębiorcom drogę do dalszych modyfikacji, gdy warunki finansowe ulegną zmianie. Z naszych obserwacji wynika, że nie wszyscy przedsiębiorcy, którzy są w trakcie realizacji układu, mają pełną świadomość tego rozwiązania oraz korzyści, jakie może przynieść.Zatwierdzony układ nie jest „zamkniętym” procesem, który musi się zakończyć realizacją negatywnego scenariusza w przypadku trudności finansowych. Przedsiębiorca, który zauważa, że jego dochody znacząco spadły w trakcie wykonywania układu, ma prawo złożyć wniosek o jego modyfikację.W dedykowanej przestrzeni zamieściliśmy wszystkie artykuły w tematyce zmiany układu, zapraszamy do zapoznania się z nimi.Postępowanie o zmianę układu część 1Otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego to pierwszy krok na drodze do odzyskania płynności i uniknięcia upadłości, a przyjęcie układu i jego prawomocne zatwierdzenie to ten moment, kiedy Przedsiębiorca może nareszcie odetchnąć.Po pierwsze co do zasady z tym dniem następuje zmiana terminów wymagalności wierzytelności nim objętych, sposobu ich spłaty, a często także wysokości w związku z częściowym umorzeniem zobowiązań,Po drugie w przypadku osób prawnych ich reprezentanci (Zarząd) uwalniają się od odpowiedzialności za te zobowiązania.Po trzecie co warto podkreślić- tak przyjęty układ nie musi być konstrukcją ostateczną, bowiem ustawa przewiduje możliwość jego późniejszej modyfikacji w ramach postępowania o zmianę układu.Układ projektowany w postępowaniu jest projekcją, co najmniej kilkuletnią, której założenia powstają w okresie prowadzenia postępowania z uwzględnieniem możliwości i warunków, które są na tym etapie znane lub możliwe do przewidzenia. Niestety ostatnie lata pokazały jak bardzo i szybko może zmieniać się otoczenie polityczno-gospodarczo-administracyjne biznesu, a za sprawą wybuchu wojny na Ukrainie, pandemii Sars Cov-2, czy bezprecedensowych zmian podatkowych i prawnych również jak bardzo może być nieprzewidywalne. W świetle powyższego istotne jest, aby przedsiębiorcy mieli świadomość istnienia rozwiązania, które pozwala na modyfikację układu przyjętego w postępowaniu restrukturyzacyjnym, jakim jest postępowanie o zmianę układu.W naszej praktyce coraz częściej spotykamy się z sytuacjami, kiedy zwraca się do nas klient mający zatwierdzony układ, niejednokrotnie w dużej części zrealizowany stojący w obliczu zagrożenia dalszej jego realizacji, z uwagi na wystąpienie zjawisk, na które nie ma wpływu i których niejednokrotnie nie był w stanie przewidzieć.Jako przykład może służyć wspominany już wybuch wojny na Ukrainie i zamknięcie części rynków wschodnich, które przerwało wiele łańcuchów dostaw, czy wybuch pandemii, który z dnia na dzień zupełnie sparaliżował część branż uniemożliwiając zupełnie prowadzenie działalności. Zdarzały się również przykłady bardziej prozaiczne, kiedy źródłem finansowania części układu miała być sprzedaż nieruchomości, której nie udało się jej sfinalizować w wymaganym terminie, wycofanie zamówień przez głównego kontrahenta przy niskiej dywersyfikacji odbiorców, wymuszone ograniczenie działalności czy wzrost konkurencji na rynku.W każdym z tych przypadków klienci potrzebowali po pierwsze wsparcia analitycznego, które pozwoliło określić możliwe sposoby zmiany układu, dla zapewnienia jego wykonalności oraz czas potrzebny na wprowadzenie wymaganych zmian w działalności operacyjnej, a dalej przeprowadzenia przez proces uzyskania aprobaty wierzycieli na proponowane kierunki zmian.Cały proces od momentu rozpoczęcia postępowania do czasu prawomocnego zatwierdzenia zmiany układu może trwać od kilku do nawet kilkunastu miesięcy. Z praktyki kancelarii PMR Restrukturyzacje S.A. przy dużym podmiocie, o rozbudowanej sieci dystrybucji i złożonej strukturze organizacyjnym, gdzie objętych postępowaniem o zmianę układu zostało przeszło 400 wierzycieli cały proces od momentu otwarcia postępowania do czasu wydania postanowienia o zatwierdzeniu zmiany układu udało się zamknąć w okresie 13 m-cy.Postępowanie o zmianę układu to rozwiązanie, o którym powinien wiedzieć każdy przedsiębiorca, a w szczególności przedsiębiorca będący w trakcie realizacji układu, bowiem jest to rozwiązanie, które urealnia możliwość wykonania układu chociażby poprzez dostosowanie wolumenu spłat do nowych możliwości i realiów rynkowych, umożliwia zachowanie kontynuacji układu i zabezpiecza przed negatywnymi konsekwencjami jego uchylenia, z których najważniejszym jest utrata wynegocjowanych umorzeń i natychmiastowa wymagalność w wysokości sprzed pierwotnego układu pomniejszonych o dokonane spłaty.Postępowanie o zmianę układu część 2Druga szansa dla Twojej firmyW maju tego roku na stronie internetowej PMR Restrukturyzacje S.A. ukazał się artykuł wprowadzający do zagadnienia jakim jest postępowanie o zmianę układu.Zaprezentowana tematyka spotkała się z Państwa zainteresowaniem i ujawniła, że nie wszyscy przedsiębiorcy będący w trakcie wykonania układu przyjętego w postępowaniu restrukturyzacyjnym mają świadomość istnienia takiego rozwiązania oraz możliwości i korzyści jakie za sobą niesie.Rozpocząć należy od wyjaśnienia konsekwencji opóźnienia w realizacji zatwierdzonego układu, które mogą skrystalizować się nawet w sytuacji, kiedy przedsiębiorca posiadał będzie tylko jedną zaległość w regulowaniu wymagalnych rat układowych. W takim przypadku m. in. wierzycielowi oraz nadzorcy wykonania układu przysługuje możliwość złożenia wniosku o uchylenie układu, którego pozytywne rozpoznanie powoduje utratę wszystkich korzyści z niego wynikających, w tym wypracowanego umorzenia, a całość zobowiązań staje się natychmiast wymagalna i to wraz z odsetkami.Należy pamiętać, że zatwierdzony układ nie jest jednak konstrukcją ostateczną, co oznacza, że owe trudności nie muszą zakończyć się urzeczywistnieniem wskazanego negatywnego scenariusza. Każdy przedsiębiorca będący w trakcie wykonywania układu, którego dochody uległy obniżeniu może złożyć wniosek o otwarcie postępowania jego zmianę. Jego celem jest umożliwienie takiej modyfikacji układu, która będzie możliwa do realizacji i pozwoli co najmniej na zachowanie korzyści wypracowanych w ramach pierwotnego układu korzyści.Katalog możliwych kierunków zmian jest bardzo szeroki, ustawodawca wskazał kilka możliwości nie limitując przy tym przedsiębiorców w zakresie sposobów restrukturyzacji zadłużenia, a jedynie określając ramy ich dopuszczalności. Najbardziej intuicyjne i też najczęściej spotykane w praktyce propozycje obejmują odroczenie terminu wykonania dotychczasowego układu, rozłożenie spłaty na raty, modyfikację liczby dotychczasowych rat, zmianę ich wysokości czy zwiększenie umorzenia. Warto zwrócić uwagę, iż zmiana może obejmować jeden lub łączyć w sobie kilka z zaproponowanych sposobów, np. zakładać jednocześnie, iż spłata dotychczasowego układu zostanie odroczona o 12 m-cy od dnia wymagalności określonej raty układowej, kwota wierzytelności pozostała do spłaty w ramach układu zostanie zredukowana o dodatkowe 20% i spłacona równych w ratach, których liczba zostanie zwiększona do pożądanego poziomu.W toku zmiany układu możliwa jest również propozycja w ramach, której spłatę układu przejmie na siebie osoba trzecia lub też zostanie ona zrealizowana z finansowania zewnętrznego na określonych przez te podmioty zasadach.W przypadku spółek kapitałowych ciekawą propozycją jest konwersja wierzytelności na udziały lub akcje, która powoduje niezwykle korzystną zmianę struktury bilansowej, gdzie zobowiązanie zamienia się na kapitał powodując zwiększenie pożądanych dla oceny jego kondycji finansowe paramentów. Rozwiązanie warte uwagi, jednakże wymagające profesjonalnego wsparcia, dlatego w przypadku zainteresowania warto skorzystać z doświadczonego wsparcia rekomendując w tym miejscu zespół PMR Restrukturyzacje S.A., który ma w swoim portfolio skuteczne implementacje propozycji opartych właśnie na konwersji.Możliwy jest także układ likwidacyjny przewidujący zaspokojenie w ramach zmiany układu z likwidacji majątku przedsiębiorstwa. Zaletą takiego rozwiązania jest perspektywa uzyskania zdecydowanie większych kwot na spłatę wierzycieli aniżeli w postępowaniu upadłościowym czy egzekucyjnym bowiem sprzedaż dokonywana jest na warunkach rynkowych bez dyskonta właściwego przy likwidacji wymuszonej, a uzyskane sumy nie są pomniejszane o koszty egzekucji komorniczej, czy postępowania upadłościowego – a te w przypadku upadłości gospodarczej mogą być naprawdę wysokie. Skuteczna realizacja układu likwidacyjnego ma też tę zaletę z punktu widzenia przedsiębiorstwa, iż nie pozostawia go z „łatką” upadłego.Jak już wskazano ustawa Prawo restrukturyzacyjne nakłada pewne ramy na swobodę konstrukcji propozycji w postępowaniu o zmianę układu m.in. określając, iż warunki restrukturyzacji są jednakowe dla wszystkich wierzycieli, przy czym ustawodawca dopuszcza ich podział na grupy wówczas jednakowe w obrębie tej samej grupy oraz uprzywilejowanie wierzycieli udzielających finansowania w toku realizacji układu. Ponadto ustawa nakłada pewne ograniczenia na restrukturyzację wierzytelności Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, wierzytelności zabezpieczonych, w zakresie otrzymanej pomocy publicznej, czy wierzytelności pracowniczych.Analizując możliwe scenariusze na każdym etapie projekcji należy mieć na uwadze, że propozycje układowe winny antycypować możliwość zaakceptowania ich przez kwalifikowaną większość wierzycieli, jak również odpowiadać realnym możliwościom wykonania zobowiązań.Na zakończenie ważna uwaga – powyższe treści prezentuje się z zastrzeżeniem „co do zasady”, bowiem ukazane zostały na pewnym stopniu ogólności ułatwiającym zrozumienie istoty, bez wchodzenia w meandry wyłączeń i zawiłości prawnych. Postępowanie restrukturyzacyjne, jak i postępowanie o zmianę układu jest produktem szytym na miarę. Ustawa określa pewne ramy i wachlarz możliwości, które wprawny doradca restrukturyzacyjny potrafi dobrać do zindywidualizowanej sytuacji i potrzeb, dlatego też ewentualne decyzje warto poprzedzić konsultacją z profesjonalistą.Postępowanie o zmianę układu część 3Spojrzenie z perspektywy wierzycielaPrzedstawiamy Państwu kolejną część rozważań dotyczących zmiany układu, tym razem czyniąc ukłon w kierunku wierzycieli, którzy są najważniejszymi uczestnikami postępowania, bowiem w ich rękach spoczywa los procedowanej w postępowaniu zmiany układu i niejednokrotnie również dalszego bytu dłużnika.Statystycznie najwięcej postępowań o zmianę układu wszczynanych jest na skutek obniżenia dochodu z przedsiębiorstwa dłużnika celem uzyskania aprobaty wierzycieli na taką modyfikację sposobu spłaty, która zapewni jego dalszą wykonalność, a jednocześnie będzie akceptowalna dla wierzycieli. W toku postępowania o zmianę układu poprzednio zatwierdzony układ nadal obowiązuje i co do zasady powinien być realizowany przez dłużnika. Sformułowanie „co do zasady” pojawia się nieprzypadkowo, ponieważ o ile nie ma przepisów, które wprost umożliwiałyby dłużnikowi wstrzymanie się ze spłatą rat układowych, o tyle w praktyce dzieje się to bardzo często i oznacza dla wierzycieli obniżenie lub przynajmniej okresowe wstrzymanie spłaty co najmniej w okresie postępowania.Rozpocząć należy od wyjaśnienia konsekwencji opóźnienia w realizacji zatwierdzonego układu, które mogą skrystalizować się nawet w sytuacji, kiedy przedsiębiorca posiadał będzie tylko jedną zaległość w regulowaniu wymagalnych rat układowych. W takim przypadku m. in. wierzycielowi oraz nadzorcy wykonania układu przysługuje możliwość złożenia wniosku o uchylenie układu, którego pozytywne rozpoznanie powoduje utratę wszystkich korzyści z niego wynikających, w tym wypracowanego umorzenia, a całość zobowiązań staje się natychmiast wymagalna i to wraz z odsetkami.Wierzyciel znajduje się, więc w sytuacji przymusowej, która wymaga indywidualnej oceny bilansu korzyści i kosztów oraz podjęcia decyzji, których będzie on również finalnym beneficjentem.Z jednej strony może on nie zgodzić się z decyzją dłużnika (wierzyciela lub nadzorcy wykonania układu - bo wszystkim tym podmiotom przysługuje prawo złożenia wniosku o zmianę układu) o przeprowadzeniu postępowania o zmianę układu. Pierwszym momentem wyrażenia takiej dezaprobaty jest wydanie postanowienia o jego otwarciu, a precyzyjnie obwieszczenia o tym fakcie, bowiem od dnia obwieszczenia wierzyciel ma 7 dni na złożenie zażalenia na rzeczone postanowienie.Z drugiej strony może się okazać, iż proponowane kierunki zmian w końcowym rozrachunku będą dla wierzyciela korzystniejsze, aniżeli scenariusze alternatywne, np. postępowanie upadłościowe czy wymuszona egzekucja.Postępowanie o zmianę układu obejmuje wszystkich wierzycieli, którzy mieli prawo głosu na zgromadzeniu wierzycieli, na którym doszło do przyjęcia układu, a także których wierzytelności w chwili głosowania nad pierwotnym układem były sporne, a po przyjęciu układu zostały stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub ostateczną decyzją administracyjną. Prawa uczestnictwa nie mają natomiast wierzyciele, których wierzytelności zostały w całości zaspokojone. Jeśli zatem wierzyciel był uprawniony do głosowania nad pierwotnym układem (nawet jeśli z tego prawa nie skorzystał), a jego wierzytelność nie została w całości spłacona jest on objęty postępowaniem z mocy prawa, co oznacza, iż ewentualna decyzja o akceptacji układu podjęta przy udziale wymaganej ustawą większości wierzycieli (50%+1) posiadających ponad 2/3 wierzytelności głosujących wierzycieli, będzie również dla niego wiążącaCzęsto pytacie Państwo, czy musicie w jakiś sposób zgłaszać swój udział w postępowaniu- odpowiadamy - „nie”. W tym postępowaniu wierzyciele nie zgłaszają swoich wierzytelności, a ich uprawnienie do uczestnictwa w postępowaniu określa nadzorca sądowy umieszczając w wykazie wierzycieli uprawnionych do głosowania nad układem. Zgodnie z ustawą Prawo restrukturyzacyjne taki wykaz powinien zostać sporządzony w terminie dwóch tygodni od dnia otwarcia postępowania o zmianę układu i zamieszczony w aktach postępowania. Weryfikacji, czy i w jakiej kwocie wierzytelność została ujęta w postępowaniu dokonać można kontaktując się bezpośrednio z nadzorcą sądowym lub weryfikując wykaz wierzycieli w aktach postępowania prowadzonych w Krajowym Rejestrze Zadłużonych, przy czym w tym celu należy złożyć uprzednio wniosek o udzielenie dostępu do akt postępowania. Jeśli ujawnione zostaną jakieś rozbieżności, warto zgłosić je nadzorcy sądowemu, można również taką informację złożyć do akt postępowania za pośrednictwem wspomnianego już Krajowego Rejestru Zadłużonych.Najważniejszym momentem dla dłużnika, ale także z perspektywy wierzycieli jest termin zgromadzenia wierzycieli w celu głosowania nad zmianą układu, o którym powinni zostać oni zawiadomieni, co najmniej na trzy tygodnie przed wyznaczoną datą. Wraz z zawiadomieniem przekazywane są propozycje układowe, karty do głosowania, pouczenia, instrukcje oddania głosu i ewentualnie inne dokumenty (np. Plan restrukturyzacyjny), które powinny umożliwić podjęcie decyzji. Na tym etapie pojawić się może wątpliwość w zakresie ujawnionej na karcie kwoty, jaka uprawnia do głosowania nad układem, bowiem nie jest to kwota pozostała do spłaty w ramach obowiązującego układu. Siłę głosu w tym postępowaniu ustala się jako różnicę sumy jaką wierzyciel głosował nad pierwotnym układem i kwotę dokonanych spłat.W tym miejscu kilka słów o propozycjach układowych - uwzględniając przyczyny najczęściej leżące u podstaw zmiany układu, tj. obniżenie dochodu najczęściej spodziewać można się dodatkowego umorzenie, odroczenia czy wydłużenia okresu spłaty. Zdarzają się oczywiście propozycje, które zakładają pewne rekompensaty, np. w postaci dodatkowych odsetek czy zwiększenia wartości spłaty w ujęciu całościowym rekompensujące utracone korzyści w okresie odroczenia, niemniej jednak otwarcie postępowania o zmianę układu zawsze związane jest z pewnymi łagodnie mówiąc „niedogodnościami”. Podjęcie decyzji w okolicznościach sytuacji przymusowej, niejednokrotnie pod wpływem silnych emocji, wymagającej zaangażowania czasowego, analizy obszernej dokumentacji, czasem w obliczu braku pełnego obrazu przebiegu procedury jest niezwykle trudne dla wierzycieli. Może prowadzić do decyzji, która finalnie będzie miała negatywne następstwa dla samego wierzyciela.Dlatego też warto pamiętać, że także wierzyciel może skorzystać ze wsparcia doradcy restrukturyzacyjnego, który jako podmiot mający pełna wiedzę w zakresie postępowań restrukturyzacyjnych i upadłościowych będzie w stanie najpełniej przeanalizować sytuację dłużnika, ocenić wykonalność złożonych propozycji układowych, poddać pod rozwagę właściwe kroki w toku postępowania oraz zarekomendować podjęcie decyzji, która będzie najlepsza z punkt widzenia ochrony i zabezpieczenia interesów wierzyciela.
Spojrzenie z perspektywy wierzycielaPrzedstawiamy Państwu kolejną część rozważań dotyczących zmiany układu, tym razem czyniąc ukłon w kierunku wierzycieli, którzy są najważniejszymi uczestnikami postępowania, bowiem w ich rękach spoczywa los procedowanej w postępowaniu zmiany układu i niejednokrotnie również dalszego bytu dłużnika.Statystycznie najwięcej postępowań o zmianę układu wszczynanych jest na skutek obniżenia dochodu z przedsiębiorstwa dłużnika celem uzyskania aprobaty wierzycieli na taką modyfikację sposobu spłaty, która zapewni jego dalszą wykonalność, a jednocześnie będzie akceptowalna dla wierzycieli. W toku postępowania o zmianę układu poprzednio zatwierdzony układ nadal obowiązuje i co do zasady powinien być realizowany przez dłużnika. Sformułowanie „co do zasady” pojawia się nieprzypadkowo, ponieważ o ile nie ma przepisów, które wprost umożliwiałyby dłużnikowi wstrzymanie się ze spłatą rat układowych, o tyle w praktyce dzieje się to bardzo często i oznacza dla wierzycieli obniżenie lub przynajmniej okresowe wstrzymanie spłaty co najmniej w okresie postępowania.Rozpocząć należy od wyjaśnienia konsekwencji opóźnienia w realizacji zatwierdzonego układu, które mogą skrystalizować się nawet w sytuacji, kiedy przedsiębiorca posiadał będzie tylko jedną zaległość w regulowaniu wymagalnych rat układowych. W takim przypadku m. in. wierzycielowi oraz nadzorcy wykonania układu przysługuje możliwość złożenia wniosku o uchylenie układu, którego pozytywne rozpoznanie powoduje utratę wszystkich korzyści z niego wynikających, w tym wypracowanego umorzenia, a całość zobowiązań staje się natychmiast wymagalna i to wraz z odsetkami.Wierzyciel znajduje się, więc w sytuacji przymusowej, która wymaga indywidualnej oceny bilansu korzyści i kosztów oraz podjęcia decyzji, których będzie on również finalnym beneficjentem.Z jednej strony może on nie zgodzić się z decyzją dłużnika (wierzyciela lub nadzorcy wykonania układu - bo wszystkim tym podmiotom przysługuje prawo złożenia wniosku o zmianę układu) o przeprowadzeniu postępowania o zmianę układu. Pierwszym momentem wyrażenia takiej dezaprobaty jest wydanie postanowienia o jego otwarciu, a precyzyjnie obwieszczenia o tym fakcie, bowiem od dnia obwieszczenia wierzyciel ma 7 dni na złożenie zażalenia na rzeczone postanowienie.Z drugiej strony może się okazać, iż proponowane kierunki zmian w końcowym rozrachunku będą dla wierzyciela korzystniejsze, aniżeli scenariusze alternatywne, np. postępowanie upadłościowe czy wymuszona egzekucja.Postępowanie o zmianę układu obejmuje wszystkich wierzycieli, którzy mieli prawo głosu na zgromadzeniu wierzycieli, na którym doszło do przyjęcia układu, a także których wierzytelności w chwili głosowania nad pierwotnym układem były sporne, a po przyjęciu układu zostały stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub ostateczną decyzją administracyjną. Prawa uczestnictwa nie mają natomiast wierzyciele, których wierzytelności zostały w całości zaspokojone. Jeśli zatem wierzyciel był uprawniony do głosowania nad pierwotnym układem (nawet jeśli z tego prawa nie skorzystał), a jego wierzytelność nie została w całości spłacona jest on objęty postępowaniem z mocy prawa, co oznacza, iż ewentualna decyzja o akceptacji układu podjęta przy udziale wymaganej ustawą większości wierzycieli (50%+1) posiadających ponad 2/3 wierzytelności głosujących wierzycieli, będzie również dla niego wiążącaCzęsto pytacie Państwo, czy musicie w jakiś sposób zgłaszać swój udział w postępowaniu- odpowiadamy - „nie”. W tym postępowaniu wierzyciele nie zgłaszają swoich wierzytelności, a ich uprawnienie do uczestnictwa w postępowaniu określa nadzorca sądowy umieszczając w wykazie wierzycieli uprawnionych do głosowania nad układem. Zgodnie z ustawą Prawo restrukturyzacyjne taki wykaz powinien zostać sporządzony w terminie dwóch tygodni od dnia otwarcia postępowania o zmianę układu i zamieszczony w aktach postępowania. Weryfikacji, czy i w jakiej kwocie wierzytelność została ujęta w postępowaniu dokonać można kontaktując się bezpośrednio z nadzorcą sądowym lub weryfikując wykaz wierzycieli w aktach postępowania prowadzonych w Krajowym Rejestrze Zadłużonych, przy czym w tym celu należy złożyć uprzednio wniosek o udzielenie dostępu do akt postępowania. Jeśli ujawnione zostaną jakieś rozbieżności, warto zgłosić je nadzorcy sądowemu, można również taką informację złożyć do akt postępowania za pośrednictwem wspomnianego już Krajowego Rejestru Zadłużonych.Najważniejszym momentem dla dłużnika, ale także z perspektywy wierzycieli jest termin zgromadzenia wierzycieli w celu głosowania nad zmianą układu, o którym powinni zostać oni zawiadomieni, co najmniej na trzy tygodnie przed wyznaczoną datą. Wraz z zawiadomieniem przekazywane są propozycje układowe, karty do głosowania, pouczenia, instrukcje oddania głosu i ewentualnie inne dokumenty (np. Plan restrukturyzacyjny), które powinny umożliwić podjęcie decyzji. Na tym etapie pojawić się może wątpliwość w zakresie ujawnionej na karcie kwoty, jaka uprawnia do głosowania nad układem, bowiem nie jest to kwota pozostała do spłaty w ramach obowiązującego układu. Siłę głosu w tym postępowaniu ustala się jako różnicę sumy jaką wierzyciel głosował nad pierwotnym układem i kwotę dokonanych spłat.W tym miejscu kilka słów o propozycjach układowych - uwzględniając przyczyny najczęściej leżące u podstaw zmiany układu, tj. obniżenie dochodu najczęściej spodziewać można się dodatkowego umorzenie, odroczenia czy wydłużenia okresu spłaty. Zdarzają się oczywiście propozycje, które zakładają pewne rekompensaty, np. w postaci dodatkowych odsetek czy zwiększenia wartości spłaty w ujęciu całościowym rekompensujące utracone korzyści w okresie odroczenia, niemniej jednak otwarcie postępowania o zmianę układu zawsze związane jest z pewnymi łagodnie mówiąc „niedogodnościami”. Podjęcie decyzji w okolicznościach sytuacji przymusowej, niejednokrotnie pod wpływem silnych emocji, wymagającej zaangażowania czasowego, analizy obszernej dokumentacji, czasem w obliczu braku pełnego obrazu przebiegu procedury jest niezwykle trudne dla wierzycieli. Może prowadzić do decyzji, która finalnie będzie miała negatywne następstwa dla samego wierzyciela.Dlatego też warto pamiętać, że także wierzyciel może skorzystać ze wsparcia doradcy restrukturyzacyjnego, który jako podmiot mający pełna wiedzę w zakresie postępowań restrukturyzacyjnych i upadłościowych będzie w stanie najpełniej przeanalizować sytuację dłużnika, ocenić wykonalność złożonych propozycji układowych, poddać pod rozwagę właściwe kroki w toku postępowania oraz zarekomendować podjęcie decyzji, która będzie najlepsza z punkt widzenia ochrony i zabezpieczenia interesów wierzyciela.
Zadzwoń:
+48 22-30-05-105
+48 22-30-05-106 (fax)
Napisz:
kancelaria@pmr-restrukturyzacje.pl
Odwiedź nas:
ul. Prosta 70
00-838 Warszawa
Godziny przyjęć interesantów:
Pon-Pią: 9:00 - 13:00
Środa: 13:00 - 16:00
Znajdź nas na Facebooku
Znajdź nas na Instagramie
PMR Restrukturyzacje S.A. @ 2024
Polish 
Ukrainian 
English