Fundacja rodzinna to nowoczesna forma zarządzania, która wprowadzona została do polskiego porządku prawnego ustawą z dnia 26 stycznia 2023 roku. Przepisy wprowadzające Fundację rodzinną stworzone zostały z myślą o tych firmach rodzinnych, które zostały zbudowane ciężką pracą przez swoich założycieli, którzy teraz dostali od ustawodawcy narzędzie sukcesyjne umożliwiające im zabezpieczenie bytu i rozwoju firmy bez konieczności działu spadku lub zgody wszystkich interesariuszy.
Spis treści:
Czym jest fundacja rodzinna?
Fundacja rodzinna w założeniu jest podmiotem służącym zabezpieczeniu majątku rodzinnego, a także ułatwiającym przeprowadzenie sukcesji na wiele pokoleń. W pewnym ograniczonym zakresie fundacja rodzinna może również prowadzić działalność gospodarczą.
Zakres działalności gospodarczej fundacji rodzinnej.
- zbywania mienia, o ile mienie to nie zostało nabyte wyłącznie w celu dalszego zbycia;
- najmu, dzierżawy lub udostępniania mienia do korzystania na innej podstawie;
- przystępowania do spółek handlowych, funduszy inwestycyjnych, spółdzielni oraz podmiotów o podobnym charakterze, mających swoją siedzibę w kraju lub za granicą, a także uczestnictwa w tych spółkach, funduszach, spółdzielniach oraz podmiotach;
- nabywania i zbywania papierów wartościowych, instrumentów pochodnych i praw o podobnym charakterze;
- udzielania pożyczek:
- spółkom kapitałowym, w których fundacja rodzinna posiada udziały lub akcje,
- spółkom osobowym, w których fundacja rodzinna uczestniczy jako wspólnik,
- beneficjentom;
- obrotu zagranicznymi środkami płatniczymi należącymi do fundacji rodzinnej w celu dokonywania płatności związanych z działalnością fundacji rodzinnej;
- produkcji przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych, z wyjątkiem przetworzonych produktów roślinnych i zwierzęcych uzyskanych w ramach prowadzonych działów specjalnych produkcji rolnej oraz produktów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, o ile ilość produktów roślinnych lub zwierzęcych pochodzących z własnej uprawy, hodowli lub chowu, użytych do produkcji danego produktu stanowi co najmniej 50% tego produktu;
- gospodarki leśnej.
Nadto, ustawa zastrzega, że działalność, o której mowa w dwóch ostatnich punktach fundacja rodzinna może wykonywać wyłącznie w związku z prowadzonym gospodarstwem rolnym.
Dlaczego warto założyć fundację rodzinną?
Zabezpieczenie majątku rodzinnego
- Fundacja rodzinna pozwala na oddzielenie majątku rodzinnego od majątku prywatnego. Chroni go przed ryzykiem wynikającym z działalności gospodarczej, roszczeń wierzycieli czy sporów majątkowych.
Planowanie sukcesji
- Dzięki fundacji można zaplanować sukcesję majątku rodzinnego w sposób uporządkowany, unikając podziału majątku między spadkobierców. To rozwiązanie, które pomaga zapewnić ciągłość majątku przez pokolenia oraz rozdzielenie majątku firmowego i rodzinnego.
Korzyści podatkowe
- Fundacja rodzinna może przynieść korzyści podatkowe, takie jak obniżenie obciążeń związanych z dziedziczeniem czy darowiznami. W Polsce fundacje rodzinne korzystają z preferencyjnych zasad opodatkowania, np. brak podatku CIT w przypadku działań niekomercyjnych.
Elastyczne zarządzanie majątkiem
- Fundacja umożliwia elastyczne zarządzanie różnymi formami aktywów, w tym nieruchomościami, inwestycjami finansowymi czy udziałami w spółkach.
- akumulacja kapitału, z równoległym wydzieleniem środków na zaspokojenie istotnych potrzeb fundatora i jego rodziny.
Ochrona wartości rodzinnych
- Statut fundacji może określać cele i misję, dzięki czemu wspiera utrzymanie i rozwój wartości rodzinnych, tradycji oraz odpowiedzialności międzypokoleniowej.
Wsparcie w zarządzaniu przedsiębiorstwem rodzinnym
- Fundacja rodzinna przejmuje zarządzanie rodzinnym biznesem
Co trzeba zrobić, żeby założyć fundację rodzinną?
Do powstania fundacji rodzinnej niezbędne jest podjęcie następujących działań:
- złożenie oświadczenia o ustanowieniu fundacji rodzinnej w akcie założycielskim albo w testamencie,
- ustalenie treści statutu,
- sporządzenie spisu mienia,
- ustanowienie organów fundacji rodzinnej wymaganych przez ustawę lub statut.
- wniesienie funduszu założycielskiego,
- wpisanie do rejestru fundacji rodzinnych.
Czy fundacja rodzinna sprawdza się w praktyce?
Fundacja rodzinna w Polsce to stosunkowo nowa instytucja prawna, która zyskuje na popularności wśród przedsiębiorców planujących sukcesję majątku. Od momentu wejścia w życie ustawy o fundacjach rodzinnych 22 maja 2023 roku, zainteresowanie tym rozwiązaniem przerosło oczekiwania. W ciągu pierwszego roku obowiązywania ustawy złożono 1651 wniosków o rejestrację, z czego 1012 fundacji zostało zarejestrowanych przez Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim. Rekordowy był kwiecień 2024 roku, kiedy to złożono aż 227 wniosków Do listopada 2024 roku liczba zarejestrowanych fundacji rodzinnych przekroczyła 1200, a liczba złożonych wniosków o rejestrację wyniosła ponad 2000 Prognozy wskazują, że w najbliższym czasie liczba fundacji rodzinnych w Polsce może przekroczyć 3000.
Zatem już po pierwszym pełnym roku obowiązywania przepisów o fundacji rodzinnej można pokusić się o stwierdzenie, że popularność tego narzędzia wskazuje, że polscy przedsiębiorcy docenili jego potencjał w zabezpieczeniu majątku i planowaniu przyszłości rodzinnych biznesów.
Podsumowanie.
Fundacja rodzinna to nowoczesna forma zarządzania majątkiem i sukcesją międzypokoleniową, która zadebiutowała w polskim prawie w 2023 roku. Rozwiązanie to pozwala na skuteczne oddzielenie majątku rodzinnego od prywatnego, chroniąc go przed ryzykiem związanym z działalnością gospodarczą czy sporami majątkowymi. Fundacja rodzinna umożliwia planowanie sukcesji w sposób uporządkowany, unikając podziału majątku między spadkobierców, a jednocześnie oferuje preferencje podatkowe, takie jak brak CIT w przypadku działań zakreślonych ustawą.
Kluczowym atutem fundacji jest jej elastyczność, która umożliwia dopasowanie jej struktury do potrzeb poszczególnych założycieli.
Proces założenia i rejestracji fundacji rodzinnej jest złożony, dlatego autor zachęca do skorzystania z wiedzy ekspertów, którzy specjalizują się w tym zagadnieniu, gdyż tylko głęboko przemyślana i dopasowana do potrzeb poszczególnych założycieli, fundacja rodzinna, spełniać będzie ich oczekiwania.
