Ogłoszenie upadłości – co, jak i kiedy zrobić?

Ogłoszenie upadłości to jedno z najpoważniejszych rozwiązań w sytuacji, gdy przedsiębiorca, konsument lub firma nie są w stanie wywiązywać się z zobowiązań finansowych. Proces ten pozwala na uporządkowanie sytuacji majątkowej zarówno z perspektywy dłużnika, jak i wierzycieli. Jednak podjęcie decyzji o ogłoszeniu upadłości oraz przejście przez cały proces wymaga zrozumienia zasad, przepisów i procedur, które regulują tę instytucję prawną. W niniejszym artykule szczegółowo omówimy, czym jest upadłość, jak ją ogłosić, jakie są tego konsekwencje, a także kiedy jest to odpowiedni krok.

Kilka słów o artykule- Posłuchaj

Czym jest upadłość?

Upadłość to procedura prawna mająca na celu rozwiązanie sytuacji niewypłacalności dłużnika. W Polsce regulują ją dwie kluczowe ustawy:

• Prawo upadłościowe z dnia 28 lutego 2003 r., które dotyczy przedsiębiorców oraz osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą,
• Prawo restrukturyzacyjne, które oferuje alternatywne rozwiązania w przypadku zagrożenia niewypłacalnością.

Upadłość może być ogłoszona wobec osoby fizycznej, osoby prawnej (np. spółki), a także innych podmiotów, które prowadzą działalność gospodarczą. Procedura ma na celu:

1. Umożliwienie wierzycielom odzyskania części swoich należności,
2. Uporządkowanie sytuacji finansowej dłużnika i zakończenie jego problemów finansowych.

W przypadku osób fizycznych, upadłość może prowadzić do oddłużenia, co oznacza, że po zakończeniu postępowania dłużnik zostaje uwolniony od zobowiązań, których nie był w stanie spłacić.

Rodzaje postępowań upadłościowych

W polskim systemie prawnym wyróżnia się dwa główne rodzaje postępowań upadłościowych:

1. Upadłość konsumencka – dotyczy osób fizycznych, które nie prowadzą działalności gospodarczej. Głównym celem tego postępowania jest oddłużenie dłużnika, czyli umożliwienie mu rozpoczęcia życia na nowo bez ciążących zobowiązań.
2. Upadłość przedsiębiorcy – skierowana do podmiotów prowadzących działalność gospodarczą, takich jak spółki, osoby fizyczne prowadzące działalność czy spółdzielnie. W tym przypadku postępowanie ma na celu przede wszystkim zaspokojenie wierzycieli z majątku dłużnika.

Kiedy przedsiębiorca powinien ogłosić upadłość?

Przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą powinien rozważyć ogłoszenie upadłości, gdy:

1. Nie jest w stanie regulować swoich zobowiązań przez okres przekraczający trzy miesiące, przy czym zgodnie z art. 21 Prawa upadłościowego, dłużnik ma obowiązek zgłosić wniosek o upadłość w terminie 30 dni od powstania stanu niewypłacalności.
2. Upadłość zachodzi, gdy dłużnik utracił zdolność do regulowania swoich wymagalnych zobowiązań (brak płatności przez co najmniej 3 miesiące) lub jego zobowiązania przewyższają wartość majątku przez okres ponad 24 miesięcy (art. 11 Prawa upadłościowego).
3. Nie istnieje możliwość restrukturyzacji ani uzyskania finansowania pozwalającego na wyjście z kryzysu.

Procedura ogłoszenia upadłości

1. Złożenie wniosku o upadłość

Wniosek składa się do sądu rejonowego właściwego dla miejsca prowadzenia działalności. Może go złożyć:

• sam przedsiębiorca,
• wierzyciel, jeśli dłużnik nie reguluje należności.

We wniosku powinny znaleźć się następujące elementy:

• dane identyfikacyjne przedsiębiorcy (imię, nazwisko, NIP, REGON, PESEL, adres siedziby),
• lista wierzycieli i wysokość zobowiązań,
• wykaz posiadanego majątku (nieruchomości, sprzęt, pojazdy, środki finansowe),
• dowody na niewypłacalność (np. niezapłacone faktury, wyciągi bankowe),
• informacja o ewentualnych toczących się postępowaniach egzekucyjnych.

2. Opłata sądowa

• W przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej opłata wynosi 1000 zł.
• Jeśli przedsiębiorca nie jest w stanie jej uiścić, może wnioskować o zwolnienie z kosztów sądowych.

3. Rozpatrzenie wniosku przez sąd

Sąd ocenia, czy przedsiębiorca spełnia warunki do ogłoszenia upadłości. Możliwe scenariusze to:

• Ogłoszenie upadłości i wyznaczenie syndyka.
• Oddalenie wniosku, jeśli majątek przedsiębiorcy nie pokrywa kosztów postępowania.
• Sugerowanie postępowania restrukturyzacyjnego, gdy istnieje szansa na odzyskanie płynności finansowej.

4. Działania syndyka

Po ogłoszeniu upadłości, syndyk przejmuje zarząd nad majątkiem dłużnika (tzw. masa upadłościowa). Nadzór nad postępowaniem sprawuje sędzia-komisarz, który kontroluje działania syndyka i wydaje kluczowe decyzje w toku postępowania.

• Syndyk przejmuje zarząd nad majątkiem przedsiębiorcy (tzw. masa upadłościowa).
• Następuje likwidacja majątku, a uzyskane środki są dzielone pomiędzy wierzycieli.
• Wierzyciele muszą zgłosić swoje roszczenia do sądu w określonym terminie.

Konsekwencje ogłoszenia upadłości

Dla przedsiębiorcy:

• Utrata kontroli nad majątkiem.
• Możliwość umorzenia części lub całości długów po zakończeniu postępowania.
• Trudności w uzyskaniu kredytu w przyszłości.
• Konieczność zamknięcia działalności gospodarczej.

Dla wierzycieli:

• Czasowe ograniczenie indywidualnej windykacji.
• Możliwość odzyskania części należności w ramach podziału majątku dłużnika.

Alternatywy dla upadłości

Zanim przedsiębiorca zdecyduje się na upadłość, warto rozważyć inne opcje:

1. Restrukturyzacja – możliwość zawarcia układu z wierzycielami i restrukturyzacji długu.
2. Negocjacje z wierzycielami – możliwość rozłożenia zobowiązań na raty.
3. Zawieszenie działalności – daje czas na poprawę sytuacji finansowej.

Podsumowanie

Ogłoszenie upadłości jednoosobowej działalności gospodarczej to skomplikowany i poważny proces, który może prowadzić do oddłużenia przedsiębiorcy. Warto jednak przed podjęciem tej decyzji rozważyć inne możliwości, takie jak restrukturyzacja lub negocjacje z wierzycielami. Skorzystanie z pomocy prawnika lub doradcy restrukturyzacyjnego może ułatwić przejście przez ten trudny proces i znalezienie najlepszego rozwiązania.

Daniel Anisimowicz

Zobacz pełny biogram