Postępowanie restrukturyzacyjne często staje się konieczne, gdy przedsiębiorca nie jest w stanie regulować swoich zobowiązań, co prowadzi do opóźnień w płatnościach względem wierzycieli.

W takich sytuacjach, wierzyciele mogą skierować sprawę do sądu, a dysponując tytułem egzekucyjnym do komornika, co może skutkować zajęciem mienia przedsiębiorcy i blokadą działalności. Takie działania egzekucyjne stanowią poważną przeszkodę dla przedsiębiorcy i prowadzenia biznesu. Blokada rachunków bankowych czy zajęcie sprzętu niezbędnego do prowadzenia działalności uniemożliwia generowanie zysków, które mogłyby posłużyć na spłatę długów.

Ustawodawca zdaje sobie sprawę, że działania egzekucyjne prowadzone w trakcie restrukturyzacji mogłyby niweczyć jej cel. Dlatego wprowadził przepisy, które regulują tę kwestię. Postępowanie restrukturyzacyjne trwa co najmniej kilka miesięcy, a w najgorszym przypadku nawet kilka lat. Gdyby przez ten czas komornik zajął cały majątek dłużnika, restrukturyzacja byłaby bezcelowa, a przedsiębiorstwo musiałoby zostać zamknięte.

Zgodnie z art. 278 ustawy Prawo restrukturyzacyjne, postępowanie egzekucyjne dotyczące wierzytelności objętej układem ulega zawieszeniu z dniem otwarcia postępowania. Sumy uzyskane w zawieszonym postępowaniu, a jeszcze niewydane, są przekazywane restrukturyzowanemu przedsiębiorcy niezwłocznie po otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego.

Dzięki tym przepisom, przedsiębiorcy mają szansę na restrukturyzację swoich zobowiązań bez obawy o natychmiastowe działania egzekucyjne, co daje im możliwość odbudowy i kontynuowania działalności.

Wszczęcie postępowania restrukturyzacyjnego daje restrukturyzowanemu przedsiębiorcy szeroki wachlarz korzyści.

Przede wszystkim otrzymuje on ochronę, która pozwala mu skoncentrować się na negocjacjach z wierzycielami bez obawy o utratę swojego majątku w wyniku prowadzenia egzekucji komorniczej.

Komornik nie może:

• Skierować egzekucji do majątku dłużnika wchodzącego w skład masy sanacyjnej lub układowej oraz wykonanie postanowienia o zabezpieczeniu roszczenia lub zarządzenia zabezpieczenia roszczenia na tym majątku jest niedopuszczalne po dniu otwarcia postępowania sanacyjnego;
• Skierować egzekucji do majątku, wobec którego zostało otwarte postępowaniach o zatwierdzenie układu czy uproszczone postępowanie układowe;

Postępowania egzekucyjne wszczęte przed restrukturyzacją zostają zawieszone z mocy samego prawa na czas trwania danego postępowania restrukturyzacyjnego. Jednocześnie zakazane jest wszczynanie nowych spraw komorniczych w tym okresie.

Po otwarciu restrukturyzacji lub ustaleniu dnia układowego zawieszona zostaje możliwość prowadzenia egzekucji przez wierzycieli. Skutek rozciąga się na postępowania wszczęte przed dniem układowym lub otwarciem postępowania i ogranicza możliwość wszczęcia nowych postępowań egzekucyjnych.

Ile czasu trwa ochrona?

• Skutki dokonania obwieszczenia o dniu układowym dla postępowań o zatwierdzenie układu i ochrona przed egzekucją obowiązują przez cztery miesiące. Warunkiem jej przedłużenia na dalszy okres jest złożenie przed upływem wskazanego terminu wniosku o zatwierdzenie układu do właściwego sądu restrukturyzacyjnego.
• Dla postępowań sanacyjnych lub układowych okres ochrony przed egzekucją roztacza się od wydania postanowienia o otwarciu postępowania, aż do zakończenia takiego postępowania.
• W postępowaniu prowadzonym w trybie bez obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego, ochrony przed egzekucją nie będzie aż do dnia, w którym sąd restrukturyzacyjny zatwierdzi układ, który dłużnik zawarł wcześniej ze swoimi wierzycielami. Innymi słowy, ochrona przed egzekucją wystąpi dopiero na końcowym etapie postępowania.

Co istotne, od dnia obwieszczenia postępowania o zatwierdzenie układu nie-dopuszczalne staje się wszczęcie nowych postępowań egzekucyjnych oraz wykonanie postanowienia o zabezpieczeniu roszczenia uzyskanego w postępowaniu sądowym (np. poprzez zajęcie rachunku bankowego dłużnika będącego pozwanym) lub zarządzenia zabezpieczenia roszczenia na majątku dłużnika.

Od dnia otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego przedsiębiorca jest zwolniony z obowiązku spłacania zaległych zobowiązań, które powstały przed dniem otwarcia postępowania.

Przedsiębiorca nie tylko nie musi, ale wręcz nie może – nawet jakby chciał – regulować tych zobowiązań (z wyłączeniem przypadków wskazanych w ustawie). Wstrzymaniu ulega również płatność kolejno przypadających rat kredytów czy pożyczek.

Rozwiązanie to pozwala bardzo szybko przywrócić przedsiębiorcy płynność finansową i możliwość normalnego prowadzenia działalności, choć pod kontrolą sądu. Podobnie jak w przypadku egzekucji, wstrzymanie spłat dotyczy tylko zobowiązań objętych układem. Ewentualne spełnienie takich zobowiązań byłoby nieważne i podlegało zwrotowi na zasadach przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu.

Prawo Restrukturyzacyjne nie określa maksymalnej redukcji zadłużenia jaką możemy zastosować, wszystko zależy od negocjacji z wierzycielami, możliwości rozwoju firmy czy możliwości zarabiania.

Zawarcie układu umożliwia przedsiębiorcy skorzystanie z rożnych narzędzi jakimi są negocjacje z wierzycielami i uzyskanie odpowiedniego układu. Układem objęte są zobowiązania, które w drodze negocjacji przedsiębiorca będzie mógł umorzyć w określonym w propozycjach układowych stopniu, rozłożyć na raty lub zastosować karencję w spłacie (okres w którym zobowiązania objęte restrukturyzacją nie są w ogóle spłacane).

W wielu przypadkach możliwe jest zastosowanie wszystkich powyższych rozwiązań, czyli redukcji zobowiązania, rozłożenia na raty, a także karencji w spłacie.

Wierzyciele mogą głosować za przyjęciem propozycji dłużnika, dlatego ważne jest opracowanie przemyślanej strategii, opartej na planie restrukturyzacyjnym sporządzonym przez wykwalifikowanego doradcę restrukturyzacyjnego i który będzie akceptowalny dla wierzycieli.

Postępowanie restrukturyzacyjne przeprowadza się w celu uniknięcia ogłoszenia upadłości restrukturyzowanego przedsiębiorcy przez umożliwienie mu restrukturyzacji w drodze zawarcia układu z wierzycielami, a w przypadku postępowania sanacyjnego – również przez przeprowadzenie działań sanacyjnych (głębszego przemodelowania biznesu), przy zabezpieczeniu słusznych praw wierzycieli.

Restrukturyzacja ma na celu:

• uzdrowić sytuację przedsiębiorcy,
• umożliwić odzyskanie należności,
• pokazać, że istnieje inna droga niż ogłoszenie upadłości.
• Pozwolić przedsiębiorcy zarabiać,

Postępowanie restrukturyzacyjne pozwala na wstrzymanie działania komorników skarbowych i sądowych. Restrukturyzacja zarówno jednoosobowej działalności gospodarczej, jak i spółek osobowych (np. spółki jawnej) i spółek kapitałowych (np. Sp. z o.o.) pozwala na odzyskanie płynności finansowej poprzez odblokowanie środków na bieżącą działalność gospodarczą (obniżenie zadłużenia przedsiębiorstw).

Wszystkie działania, które wdraża się w przedsiębiorstwie mają na celu przywrócenie możliwości zarobkowych, co pozwoli na wykonanie postanowień układowych i przywrócenie firmy na rynek.

Celem postępowań restrukturyzacyjnych jest uniknięcie ogłoszenia upadłości dłużnika poprzez umożliwienie mu restrukturyzacji polegającej na zawarciu z wierzycielami układu.

Wszczęcie postępowania restrukturyzacyjnego uposaża przedsiębiorstwo w szeroki wachlarz procedur oddłużeniowo-naprawczych, przy jednoczesnym zabezpieczeniu słusznych praw wierzycieli.

Przedsiębiorstwo dzięki ochronie jaką otrzymuje od momentu otwarcia postępowania może skupić się nie tylko nad wypracowaniem układu z wierzycielami, ale także na zarabianiu.

Niedopuszczalność egzekucji i zabezpieczenia wskazuje na to, że organ egzekucyjny nie może podejmować żadnych czynności egzekucyjnych i zabezpieczających co w konsekwencji sprowadza się do braku możliwości ustanowienia na majątku restrukturyzowanego przedsiębiorcy zabezpieczeń w postaci hipotek, zastawów rejestrowych, zastawów czy też zastawów skarbowych.

Prawo restrukturyzacyjne przewiduje liczne instrumenty pozwalające dłużnikowi „złapać oddech”, osiągnąć porozumienie z wierzycielami, zawrzeć układ, a następnie z powodzeniem wykonać jego postanowienia. Jednym z narzędzi umożliwiające zawarcie porozumienia z wierzycielami jest ochrona kluczowych dla przedsiębiorstwa umów (art. 256 ustawy z 15.5.2015 Prawo restrukturyzacyjne).

Ustawa chroni kluczowe umowy, które są niezbędne dla dalszego funkcjonowania dłużnika. Gdyby nie zostały objęte szczególną ochroną, mogłoby dojść do ich wygaśnięcia lub wypowiedzenia, a restrukturyzowany przedsiębiorca nie mógłby kontynuować prowadzenia działalności gospodarczej, a co za tym idzie, zasadniczo przekreślony zostałby sens dalszego prowadzenia postępowania. Bez kluczowych umów przedsiębiorca nie mógłby przywrócić rentowności swojego przedsiębiorstwa i wykonać postanowień układu zawartego z wierzycielami.

Dzięki zapisom w Ustawie Prawo Restrukturyzacyjne przedsiębiorca uzyskuje ochronę przed wypowiedzeniem umów, które mają podstawowe znaczenie dla jego działalności.

Umowy, które z mocy prawa podlegają ochronie:

• najmu i dzierżawy lokalu lub nieruchomości, w których jest prowadzone przedsiębiorstwo dłużnika,
• kredytu w zakresie środków postawionych do dyspozycji kredytobiorcy przed dniem otwarcia postępowania,
• leasingu,
• ubezpieczeń majątkowych,
• rachunku bankowego,
• poręczeń,
• obejmujące licencje udzielone dłużnikowi,
• gwarancje lub akredytywy wystawione przed dniem otwarcia postępowania

Jeśli po otwarciu restrukturyzacji dojdzie do wypowiedzenia umowy przez kontrahenta z powodu zaległości w płatnościach objętych układem, czynność ta nie odniesie skutków prawnych. Zatem dłużnik otrzymuje komfort, że czekający na spłatę niezadowolony wierzyciel nie będzie mógł wypowiedzieć łączącej ich umowy, a tym samym nie zablokuje działalności dłużnika.

W ramach postępowań restrukturyzacyjnych istnieje możliwość zawieszenia płatności rat kredytowych, co może być kluczowym elementem w procesie naprawczym przedsiębiorstwa. Zawieszenie płatności rat kredytowych daje przedsiębiorstwu oddech finansowy, pozwalając skoncentrować się na wdrażaniu planu restrukturyzacyjnego, czy negocjacjach z wierzycielami w celu wypracowania układu.

Prawo restrukturyzacyjne nie ogranicza metod restrukturyzacji zobowiązań; ważne jest, aby były one realne i zgodne z prawem. Do najczęstszych i najbardziej popularnych sposobów restrukturyzacji zaliczamy umorzenie określonej części zobowiązań, rozłożenie spłaty zobowiązań na raty czy ustalenie nowych terminów płatności zobowiązań. Natomiast ustawa przewiduje również konwersję wierzytelności na udziały lub akcje, zmianę lub uchylenie dotychczasowego zabezpieczenia (np. w celu sprzedaży zabezpieczonej części majątku), określenie udziału wierzycieli w zysku przedsiębiorstwa czy zaciągnięcie dodatkowych zobowiązań (pożyczek, kredytów).

Wszystkie postępowania restrukturyzacyjne mają jedną zasadniczą zaletę – dają możliwość odroczenia płatności zobowiązań, postępowania w tym rat kredytowych powstałych przed otwarciem restrukturyzacyjnego na czas trwania tego postępowania i ich spłatę na warunkach ustalanych w ramach układu zawieranego z wierzycielami.

Dzięki temu wstrzymana jest możliwość dochodzenia należności przez wierzycieli (powstałych przed dniem otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego) w czasie trwania postępowania restrukturyzacyjnego. Pamiętać jednak należy, że dłużnik zobowiązany jest do terminowego regulowania bieżących zobowiązań, powstałych już po otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego.

Zgodnie z przepisami prawa handlowego, członkowie zarządu mogą ponosić osobistą odpowiedzialność za zobowiązania spółki, która stała się niewypłacalna i nie jest w stanie samodzielnie uregulować swoich zobowiązań. Członek zarządu może uwolnić się od tej odpowiedzialności składając w odpowiednim czasie wniosek o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego.

Przy czym element czasu jest tutaj bardzo istotny. W przypadku restrukturyzacji bowiem nie samo złożenie wniosku chroni przed odpowiedzialnością, ale dopiero wydanie przez Sąd postanowienia o otwarciu postępowania lub o zatwierdzeniu układu w postępowaniu o zatwierdzenie układu (postępowanie uproszczone).

Dlatego wniosek – aby wywołać efekt ochrony – powinien zostać złożony odpowiednio wcześniej.