Upadłość konsumencka jest jednym z często wybieranych sposobów na uzyskanie oddłużenia i poradzenie sobie z problemami finansowymi przez osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej. Niewypłacalny konsument ma do wyboru dwie ścieżki na uzyskanie oddłużenia. Pierwsza z nich to upadłość konsumencka, druga to zawarcie układu na zgromadzeniu wierzycieli. Postępowanie upadłościowe konsumenckie może odbywać się na zasadach postępowania ogólnego albo na zasadach przewidzianych dla postępowania uproszczonego. Postępowanie ogólne jest stosowane w przypadku, gdy majątek dłużnika jest znacznych rozmiarów, gdy jest znaczna liczba wierzycieli lub gdy występują inne uzasadnione przewidywania co do zwiększonego stopnia skomplikowania postępowania. Postępowanie uproszczone natomiast charakteryzuje się tym, że jest ono krótsze, tańsze i prostsze od postępowania ogólnego i to właśnie to postępowanie opiszę się w niniejszym artykule.
Upadłość konsumencka uproszczona składa się z trzech etapów:
- zgłaszania wierzytelności,
- likwidacji masy upadłości samodzielnie przez syndyka,
- czynności zmierzających do oddłużenia.
Aby jednak do tego doszło należy zainicjować postępowanie upadłościowe konsumenckie poprzez złożenie do sądu wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Wniosek taki można przygotować i złożyć na urzędowym formularzu zarówno w wersji papierowej, jak i w wersji elektronicznej za pośrednictwem systemu teleinformatycznego „KRZ” – Krajowy Rejestr Zadłużonych. Ważne jest, aby wypełniając wniosek dokładnie wpisać wszystkie wymagane w formularzu dane i dołączyć do wniosku niezbędne dokumenty, co przyspieszy rozpatrzenie sprawy przez sąd.
Spis treści:
Kto może złożyć wniosek o upadłość konsumencką – kim jest konsument ?
Wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej może złożyć:
- Osoba, która jest konsumentem, czyli osoba, która nie prowadzi działalności gospodarczej (lub zakończyła jej prowadzenie) i stała się niewypłacalna, co oznacza, że nie jest w stanie spłacać swoich zobowiązań pieniężnych.
Jak prawidłowo przygotować wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej?
W pierwszej kolejności należy odpowiednio oznaczyć sąd, do którego składany jest wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej.
Właściwość Sądu
Sprawy o ogłoszenie upadłości rozpoznaje sąd właściwy dla głównego ośrodka podstawowej działalności dłużnika.
Głównym ośrodkiem podstawowej działalności jest miejsce, w którym dłużnik regularnie zarządza swoją działalnością o charakterze ekonomicznym i które jako takie jest rozpoznawalne dla osób trzecich.
W przypadku osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą lub zawodową domniemywa się, że głównym ośrodkiem jej podstawowej działalności jest główne miejsce wykonywania działalności gospodarczej lub zawodowej; w przypadku każdej innej osoby fizycznej domniemywa się, że głównym ośrodkiem podstawowej działalności jest miejsce zwykłego pobytu tej osoby.
Zatem wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej dłużnik powinien złożyć do sądu właściwego dla jego zwykłego miejsca pobytu, czyli miejsca, w którym dłużnik aktualnie zamieszkuje i w którym znajduje się jego centrum interesów życiowych.
Wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej powinien zawierać:
- Dane osobowe dłużnika: imię, nazwisko, miejsce zamieszkania, adres oraz numer PESEL;
- NIP dłużnika, jeżeli dłużnik miał taki numer w ciągu ostatnich 10 lat przed dniem złożenia wniosku;
- Wskazanie miejsc, w których znajduje się majątek dłużnika;
- Uzasadnienie wniosku o ogłoszenie upadłości – w tym miejscu dłużnik powinien wykazać, dlaczego nie jest w stanie spłacać swoich zobowiązań oraz od kiedy ten stan ma miejsce;
- Spis majątku – zarówno nieruchomego (np. mieszkania), jak i ruchomego (np. samochodu) wraz z szacunkową wyceną poszczególnych składników, oraz wskazanie oszczędności, rachunków bankowych, a także wszelkich dochodów;
- Spis wierzycieli – podanie ich adresów oraz kwoty zadłużenia i terminów zapłaty;
- Spis wierzytelności spornych – podanie zakresu w jakim dłużnik kwestionuje istnienie wierzytelności;
- Wykaz zabezpieczeń na majątku dłużnika – podanie dat ich ustanowienia, w szczególności hipotek, zastawów i zastawów rejestrowych;
- Informację o osiągniętych przychodach i kosztach poniesionych na swoje utrzymanie oraz osób pozostających na utrzymaniu dłużnika w ciągu ostatnich 6 miesięcy przed dniem złożenia wniosku;
- Informację o czynnościach prawnych dokonanych przez dłużnika w ciągu ostatnich 12 miesięcy przed dniem złożenia wniosku, których przedmiotem były nieruchomości, akcje lub udziały w spółkach, zaś w przypadku, gdy przedmiotem były ruchomości, wierzytelności lub inne prawa, których wartość przekracza 10 000 zł;
- Oświadczenie o prawdziwości danych zawartych we wniosku.
Opłata sądowa
Od wniosku o ogłoszenie upadłości osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej pobiera się opłatę podstawową. Zgodnie z art. 76a ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych opłata wynosi 30 zł i stanowi minimalną opłatę, którą strona jest obowiązana uiścić od pisma podlegającego opłacie, chyba że ustawa stanowi inaczej.
Wniosek bez opłaty nie wywołuje skutków prawnych.
Rozpoznanie wniosku o ogłoszenie upadłości i postępowanie przed syndykiem
Prawidłowo złożony i opłacony wniosek sąd upadłościowy rozpoznaje oraz wydaje postanowienie o ogłoszeniu upadłości. W postanowieniu o ogłoszeniu opadłości sąd m.in. wzywa wierzycieli upadłego, aby w terminie 30 dni od ogłoszenia upadłości zgłaszali synkowi za pośrednictwem systemu teleinformatycznego „KRZ” swoje wierzytelności i wyznacza osobę syndyka. Od tej pory mamy do czynienia z postępowaniem po ogłoszeniu upadłości, które toczy się z udziałem syndyka.
Syndyk po ogłoszeniu upadłości podejmuje szereg czynności zmierzających do ustalenia sytuacji majątkowej upadłego, dokonuje likwidacji masy upadłości oraz podejmuje czynności zmierzające do oddłużenia upadłego.
Syndyk w pierwszej kolejności zwraca się do naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla upadłego z wnioskiem o udzielenie informacji dotyczących sytuacji majątkowej upadłego, zasięga informacji z Krajowego Rejestru Sądowego czy upadły jest wspólnikiem spółek handlowych oraz czy w okresie 10 lat przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości sprawował funkcję członka organu spółek handlowych i czy w stosunku do tych spółek ogłoszono upadłość, a także występuje do komornika sądowego z wnioskiem o poszukiwanie majątku upadłego.
Następnie, po upływie terminu do zgłaszania wierzytelności oraz ustaleniu sytuacji majątkowej upadłego i przeprowadzeniu likwidacji majątku wchodzącego w skład masy upadłości syndyk składa sądowi projekt planu spłaty wierzycieli.
Sąd, po otrzymaniu od syndyka projektu planu spłaty wierzycieli wydaje postanowienie o ustaleniu planu spłaty wierzycieli, w którym:
- wymienia wierzycieli uczestniczących w planie spłaty;
- dokonuje podziału funduszy masy upadłości pomiędzy wierzycieli uczestniczących w planie spłaty, jeżeli w postępowaniu zgromadzono takie środki;
- ustala, czy upadły doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa;
- określa w jakim zakresie i okresie, nie dłuższym niż 36 miesięcy, upadły będzie obowiązany spłacać swoje zobowiązania oraz jaka część zobowiązań upadłego powstałych przed dniem ogłoszenia upadłości zostanie umorzona po wykonaniu planu spłaty wierzycieli.
Czas, w którym upadły ma spłacać swoich wierzycieli wyznaczany jest na okres nie dłuższy niż 3 lata. Jednakże, w wyjątkowych sytuacjach zdarzyć się może, że okres ten zostanie wydłużony. Ma to miejsce, gdy upadły swoim zachowaniem doprowadził do niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa.
W sytuacji, gdy upadły nie ma możliwości dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli, sąd kończy postepowanie bez ustalania planu spłaty lub go ustala, jednakże kwoty obciążające upadłego są niewielkie.
Koszty postepowania
W przypadku, gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na pokrycie kosztów postępowania albo w masie upadłości brak jest płynnych funduszów na ich pokrycie, koszty te pokrywa tymczasowo Skarb Państwa. W praktyce oznacza to, że jeżeli dłużnik wnioskujący o ogłoszenie upadłości konsumenckiej nie jest w stanie pokryć zobowiązań finansowych wynikających z przeprowadzonego postepowania upadłościowego, z uwagi na to, że nie posiada majątku, który wystarczyłby na zaspokojenie takich kosztów tymczasowo pokrywa je Skarb Państwa, a w toku postepowania po ogłoszeniu upadłości, czyli przed syndykiem masy upadłości – są one przez niego zwracane ze środków pozyskanych z masy upadłości.
Koszty postępowania tymczasowo pokryte przez Skarb Państwa uwzględnia się w planie spłaty wierzycieli, chyba że możliwości zarobkowe upadłego, konieczność utrzymania upadłego i osób pozostających na jego utrzymaniu oraz ich potrzeby mieszkaniowe nie pozwalają na zaspokojenie kosztów postępowania tymczasowo pokrytych przez Skarb Państwa. Zatem może zdarzyć się tak, że Sąd zdecyduje się na umorzenie kosztów postepowania upadłościowego, jednakże będzie to miało miejsce wyjątkowo.
Procedura ogłoszenia upadłości konsumenckiej jest złożona i wymaga dokładności w wypełnianiu dokumentów. Z tego względu, warto rozważyć skorzystanie z pomocy prawnika specjalizującego się w sprawach upadłościowych. Profesjonalna pomoc ułatwi prawidłowe przygotowanie wniosku oraz reprezentację przed sądem, co może znacząco zwiększyć szanse na pozytywne i szybkie zakończenie postępowania.
