Test prywatnego wierzyciela to dokument sporządzany w ramach postępowania restrukturyzacyjnego, który jest obligatoryjny w sytuacji, gdy w trakcie postępowania lub podczas realizacji układu może dojść do udzielenia przedsiębiorcy wsparcia przez państwo lub przy wykorzystaniu zasobów publicznych w jakiejkolwiek formie. Choć dokument ten dedykowany jest przede wszystkim wierzycielom publiczno-prawnym, stanowi również cenne źródło informacji dla pozostałych wierzycieli, szczególnie w kontekście podejmowania decyzji dotyczących akceptacji propozycji układowych.
W niniejszym artykule postaramy się Państwu przybliżyć, czym właściwie jest test prywatnego wierzyciela i jakie jest jego znaczenie dla szeroko pojętych uczestników postępowania.
Czym jest test prywatnego wierzyciela ?
Test prywatnego wierzyciela zgodnie z definicją zawartą w ustawie Prawo restrukturyzacyjne to sporządzana w postępowaniu restrukturyzacyjnym ocena działań wierzyciela publicznego planowanych w postępowaniu restrukturyzacyjnym i w trakcie oraz w ramach wykonywania układu dokonywana w celu stwierdzenia, czy wierzyciel publiczny zachowuje się w danym przypadku jak prywatny wierzyciel, działający w normalnych warunkach rynkowych, w szczególności czy prywatny wierzyciel zaakceptowałby przewidziane w propozycjach układowych warunki spłaty zobowiązań.
Kluczowe pytanie dotyczy zatem tego, czy prywatny wierzyciel zaakceptowałby takie same warunki spłaty zobowiązań, jakie zostały przewidziane w propozycjach układowych dla wierzyciela publiczno-prawnego. W praktyce oznacza to, że publiczny wierzyciel powinien podejmować decyzje oparte na rynkowych kryteriach, co ma zapobiegać sytuacjom, w których wsparcie publiczne mogłoby prowadzić do nieuzasadnionych korzyści kosztem innych podmiotów funkcjonujących na rynku.
Kiedy sporządzany jest test prywatnego wierzyciela i czy jest on obligatoryjny w każdym postępowaniu.
Test prywatnego wierzyciela sporządzany jest obligatoryjnie, jeśli w toku postępowania lub na etapie realizacji układu dłużnik może otrzymać wsparcie od państwa w ramach postępowania restrukturyzacyjnego, czyli co do zasady zawsze, gdy w postępowaniu uczestniczą wierzyciele publiczno-prawni. Przepisy te mają na celu zapewnienie, że wszelkie formy wsparcia, które mogą być udzielane przedsiębiorcy, są zgodne z zasadami pomocy publicznej oraz nie prowadzą do zakłócenia konkurencji na rynku. Wsparcie to może przybierać różne formy, w tym:
- Zmniejszenie zobowiązań w drodze układu, co oznacza, że dług przedsiębiorcy może zostać zredukowany w wyniku porozumienia z wierzycielami.
- Rozłożenie spłaty na raty, co pozwala przedsiębiorcy na uregulowanie swoich zobowiązań w bardziej przystępny sposób, zamiast jednorazowej spłaty całości.
- Odroczenie terminu wykonania zobowiązań, dzięki czemu przedsiębiorca zyskuje dodatkowy czas na zrealizowanie swoich zobowiązań finansowych.
- Zawieszenie postępowań egzekucyjnych, co ma na celu ochronę przedsiębiorcy przed natychmiastowymi działaniami wierzycieli, które mogłyby zagrażać jego dalszej działalności.
- Udzielanie pożyczek, kredytów, poręczeń lub gwarancji, co może wspierać płynność finansową przedsiębiorcy.
W kontekście powyższych form wsparcia, plan restrukturyzacyjny musi dodatkowo zawierać test prywatnego wierzyciela, którego celem jest ocena czy wsparcie udzielone w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego może być uznane za pomoc publiczną, zatem powinien zostać sporządzony w terminach określonych dla tego dokumentu, tj. kolejno:
– w przyspieszonym postępowaniu układowym w terminie 2 tygodni od jego otwarcia;
– w postępowaniu układowym w terminie 30 dni od jego otwarcia;
– w postępowaniu sanacyjnym w terminie 30 dni od jego otwarcia, który to termin w uzasadnionych przypadkach może zostać przedłużony przez sędziego-komisarza do trzech miesięcy;
– w postępowaniu o zatwierdzenie układu plan restrukturyzacyjny składany jest dopiero wraz z wnioskiem o zatwierdzenie układu – czyli już po zebraniu głosów. Z uwagi na fakt, iż test prywatnego wierzyciela jest dokumentem niezbędnym wierzycielom publiczno-prawnym do oceny kwestii wystąpienia pomocy publicznej i często bez niego nie będą w stanie oddać głosu postuluje się, aby dokument był im doręczony/udostępniany w systemie teleinformatycznym najpóźniej wraz z kartami do głosowania.
Co zawiera test prywatnego wierzyciela?
Pojemność informacyjną dokumentu określa art. 140 ust. 3 pr., zgodnie z którym test prywatnego wierzyciela zawiera:
– informację o przewidywanym stopniu zaspokojenia poszczególnych wierzycieli publicznoprawnych w ramach wykonania układu, w oparciu o dane dotyczące wysokości objętych układem zobowiązań dłużnika wobec poszczególnych wierzycieli publicznoprawnych oraz treść propozycji układowych wobec poszczególnych wierzycieli publicznoprawnych;
– informację o przewidywanym stopniu zaspokojenia poszczególnych wierzycieli publicznoprawnych w postępowaniu upadłościowym, które byłoby prowadzone wobec dłużnika opartą o analizę wartości majątku dłużnika ze wskazaniem obciążeń, przewidywaną wysokość kosztów postępowania upadłościowego, kategorię, w której byliby zaspokajani poszczególni wierzyciele publicznoprawni w postępowaniu upadłościowym.
Wynikiem przeprowadzonej analizy jest ocena czy wierzytelności wierzyciela publicznoprawnego będą zaspokojone w większym stopniu w przypadku zawarcia i wykonania układu, czy w postępowaniu upadłościowym.
Odbiorcy dokumentu.
Pomimo, iż jako dedykowanych odbiorców testu prywatnego wierzyciela ustawa wskazuje podmioty publiczno-prawne praktyka pokazała, iż jest to dokument spełniający istotną rolę informacyjną również dla pozostałych uczestników postępowania, których można podzielić na grupy o specyficznych interesach i oczekiwania wobec procesu restrukturyzacji lub upadłości. Poza podmiotami publiczno-prawnymi wskazać należy m.in. na:
– wierzycieli zabezpieczonych rzeczowo – mają oni prawo do zaspokojenia swoich roszczeń z majątku dłużnika, który został objęty zabezpieczeniem. Kluczowym zagadnieniem jest ocena wartości majątku objętego zabezpieczeniem i zasadność przystąpienia do układu. W sytuacji, gdy wartość zabezpieczenia przewyższa wartość roszczenia, wierzyciel może nie być skłonny do zawarcia układu przewidującego zaspokojenie w niższym stopniu;
– pozostali wierzyciele, którzy nie mają zabezpieczeń – na podstawie dokumentu mogą dokonać oceny swoich szans na zaspokojenie roszczeń w ramach postępowania restrukturyzacyjnego w porównaniu do ewentualnego postępowania upadłościowego. W przypadku restrukturyzacji istnieje możliwość negocjacji warunków spłaty i uzyskania lepszej pozycji w porównaniu do postępowania upadłościowego, które często prowadzi do znacznego obniżenia wartości zaspokojenia z uwagi na dyskonto likwidacyjne.
– inni wierzyciele, którzy z mocy prawa nie są objęci układem (np. pracownicy, FGSP) – na podstawie analizy mogą podjąć decyzję o zasadności wyrażenia zgody na objęcie ich wierzytelności układem W przypadku, gdy dłużnik jest w trudnej sytuacji finansowej, wierzyciele muszą rozważyć, jakie będą konsekwencje ich decyzji, w tym możliwość utraty roszczeń oraz wpływ na ich dalsze działania w kontekście egzekucji.
Wynik testu prywatnego wierzyciela
Wsparcie udzielone przedsiębiorcy, które spełnia test prywatnego wierzyciela, nie narusza wspólnotowej zasady uczciwej konkurencji i nie jest traktowane jako pomoc publiczna. Ocena, czy dane wsparcie spełnia kryteria wierzyciela prywatnego, ma charakter obiektywny i opiera się wyłącznie na zasadach rynkowych. Z tego względu kwestia pomocy publicznej w kontekście postępowań restrukturyzacyjnych pojawia się jedynie wtedy, gdy któraś z form wsparcia nie przechodzi testu prywatnego wierzyciela. Tylko w takim przypadku wsparcie może być uznane za kwalifikowaną pomoc publiczną.
Podsumowując, przepisy te mają na celu zapewnienie transparentności i równości w dostępie do wsparcia publicznego oraz ochronę zasad konkurencji, które są kluczowe dla funkcjonowania rynków. Działania te mają również na celu minimalizowanie ryzyka nadużyć w korzystaniu z pomocy publicznej, co jest szczególnie istotne w kontekście restrukturyzacji przedsiębiorstw.
Polish 
English 
Ukrainian