Fundacja rodzinna w organizacji –co z obowiązkami sprawozdawczymi?

W Polsce zarejestrowano już ponad 2200 fundacji rodzinnych, a ich liczba stale rośnie. Coraz więcej wniosków o rejestrację czeka również na rozpatrzenie przez Sąd Rejestrowy. Do końca pierwszego kwartałów 2025 roku liczba wniosków oczekujących na rejestrację wynosi już blisko 1400.

Tymczasem zbliża się okres sprawozdawczy, co rodzi pytania o obowiązki fundacji, które wciąż oczekują na rejestrację. Wątpliwości budzi, czy i w jakim zakresie podmioty te są zobowiązane do sporządzania sprawozdań finansowych, mimo że formalnie nie zostały jeszcze wpisane do rejestru. Te i inne zagadnienia związane z fundacją rodzinną w organizacji przedstawiamy poniżej.

Spis Treści:

Czym jest fundacja rodzinna w organizacji?

Zgodnie z art.  23 u.f.r. Z chwilą sporządzenia aktu założycielskiego albo ogłoszenia testamentu powstaje fundacja rodzinna w organizacji.

Zatem fundacja rodzinna w organizacji to pierwszy, przejściowy etap istnienia fundacji – trwa od chwili jej ustanowienia (np. podpisania aktu założycielskiego) aż do momentu wpisu do rejestru fundacji rodzinnych. Choć to tylko etap „przygotowawczy”, ustawa jasno wskazuje, kto może działać w imieniu fundacji.

Kto reprezentuje fundację w fazie organizacji?

Zgodnie z ustawą, fundację rodzinną w organizacji może reprezentować:

• fundator,
• pełnomocnik powołany przez fundatora,
• zarząd – ale tylko w wyjątkowych sytuacjach wskazanych w ustawie (np. gdy fundacja powstaje na podstawie testamentu).

Fundator ma pełne prawo do reprezentowania fundacji bez żadnych ograniczeń – może samodzielnie podejmować działania. Może też udzielić pełnomocnictwa – zarówno osobie fizycznej, jak i prawnej. Ustawa nie narzuca formy takiego pełnomocnictwa – może ono być zawarte już w akcie założycielskim albo w osobnym dokumencie.

Co się dzieje po wpisie do rejestru?

Z chwilą wpisu do rejestru kończy się etap organizacji fundacji, a jej reprezentacją zajmuje się zarząd. Fundator i jego pełnomocnik tracą wtedy prawo do działania w imieniu fundacji – chyba że pełnią w niej formalną funkcję.

Czy powołanie zarządu coś zmienia z zakresie reprezentacji?

Samo powołanie zarządu (co następuje jeszcze przed rejestracją) nie zmienia zasad reprezentacji na etapie organizacji. Nawet jeśli zarząd już formalnie istnieje, to nie może działać w imieniu fundacji – chyba że ustawa wprost na to pozwala. W praktyce oznacza to, że obok zarządu nadal aktywny jest fundator lub jego pełnomocnik.

Jakie działania są możliwe w fazie organizacji?

Działania fundacji rodzinnej w organizacji powinny ograniczać się do spraw formalnych i przygotowawczych. To przede wszystkim:

• przekazanie majątku do fundacji,
• zgłoszenie fundacji do rejestru,
• zawieranie podstawowych umów, np. na obsługę prawną czy księgową.

Warto jednak pamiętać, że ustawa dopuszcza, aby fundacja w organizacji zaciągała zobohttps://pmr-restrukturyzacje.pl/co-mozna-finansowac-z-majatku-fundacji-rodzinnej/wiązania. To może budzić wątpliwości – przecież jednym z głównych celów fundacji jest ochrona majątku. Osoby reprezentujące fundację na tym etapie (czyli fundator lub jego pełnomocnik) powinny więc dobrze rozważyć, które czynności rzeczywiście można podjąć już teraz, a z którymi warto poczekać do momentu rejestracji.

Na tym etapie, wydaje się, że fundacja nie powinna jeszcze realizować świadczeń dla beneficjentów – ten etap powinien zacząć się dopiero po rejestracji. Przepisy są w tej kwestii niejednoznaczne, więc warto działać ostrożnie.

Czy fundacja rodzinna w organizacji musi składać sprawozdanie finansowe?

Tak – zarówno fundacja rodzinna, jak i fundacja rodzinna w organizacji mają obowiązek sporządzenia sprawozdania finansowego za dany rok (do końca marca, a jego zatwierdzenia – do końca czerwca).

Ale uwaga – ścieżka składania sprawozdania wygląda inaczej niż w przypadku spółek.

Fundacja rodzinna nie jest zarejestrowana w KRS, tylko w Rejestrze Fundacji Rodzinnych, więc swoje sprawozdanie finansowe nie składa do Krajowego Rejestru Sądowego, ale do Szefa Krajowej Administracji Skarbowej (KAS).

Co ważne – zgodnie ze stanowiskiem KAS, sprawozdanie składane do niego musi mieć formę elektroniczną, zgodną z określoną strukturą logiczną i przesłaną przez ePUAP lub inne środki komunikacji elektronicznej.

Równolegle Fundacja Rodzinna zobowiązana jest złożyć sprawozdanie finansowe do właściwego sądu (czyli do Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim – to on prowadzi Rejestr Fundacji Rodzinnych). Sprawozdanie finansowe należy złożyć w wersji papierowej.

Terminy sprawozdań finansowych – o tym musisz pamiętać

✅ do 31 marca 2025 r. – sporządzenie sprawozdania finansowego za rok 2024,
✅ do 30 czerwca 2025 r. – zatwierdzenie sprawozdania finansowego przez właściwy organ fundacji (np. zarząd lub fundator),
✅ następnie: złożenie sprawozdania finansowego do KAS i sądu rejestrowego – zgodnie z opisanym wyżej trybem.

Podsumowanie i wsparcie prawne

Fundacja rodzinna w organizacji to specyficzny etap, który rodzi praktyczne pytania – szczególnie w zakresie reprezentacji i sprawozdawczości. Pomimo braku wpisu do rejestru, podmiot ten ma realne obowiązki – zarówno prawne, jak i sprawozdawcze.

Jeśli przygotowujesz się do założenia fundacji rodzinnej lub już jesteś na etapie organizacji, warto zadbać o prawidłowe działania od samego początku – w tym zabezpieczenie interesów majątkowych oraz zgodność z wymogami formalnymi.

Potrzebujesz wsparcia w zakresie fundacji rodzinnej? Skontaktuj się z nami – zapewniamy kompleksową pomoc prawną i księgową, w tym przygotowanie dokumentów rejestrowych, reprezentację w postępowaniu rejestrowym oraz sporządzenie sprawozdania finansowego.