Kto jest kim w postępowaniu restrukturyzacyjnym i upadłościowym część 1

Udział w postępowaniu upadłościowym lub restrukturyzacyjnym wymaga zaangażowania, poznania swoich obowiązków oraz dostępnych narzędzi do ich realizacji. Jedna z podstawowych zasad prawa głosi „ignorantia iuris nocet” co oznacza „nieznajomość prawa szkodzi”. Dlatego niniejszym artykułem chcielibyśmy rozpocząć cykl, w którym stopniowo będziemy przybliżać naszym czytelnikom kto jest kim w postępowaniu restrukturyzacyjnym i upadłościowym.

Zarządca masy sanacyjnej

Jednym z rodzajów postępowań restrukturyzacyjnych jest postępowanie sanacyjne. Postępowanie sanacyjne jest najbardziej rozbudowanym spośród wszystkich postępowań restrukturyzacyjnych.

Charakterystyczne dla tego rodzaju postępowania jest:

• utrata przez osobę dłużnika prawa do samodzielnego zarządzaniem majątkiem (choć coraz częściej naszej kancelarii udaje się przekonać sądy do odstępowania od tak radykalnych decyzji)
• wdrożenie działań sanacyjnych, prowadzących do kompleksowego i głębokiego przemodelowania prowadzonej działalności operacyjnej

W postępowaniu sanacyjnym w przeciwieństwie do pozostałych rodzajów postępowań restrukturyzacyjnych, sąd wyznacza zarządcę, a nie nadzorcę sądowego. To właśnie zarządca – jak sama nazwa wskazuje – przejmuje zarząd nad przedsiębiorstwem Dłużnika i dba o to, aby osiągnąć cel postępowania, jakim jest zawarcie układu z wierzycielami jak i poprawa sytuacji majątkowej przedsiębiorstwa dzięki narzędziom, jakie daje Prawo Restrukturyzacyjne.

Ponieważ rola zarządcy jako osoby zarządzającej restrukturyzowanym podmiotem jest czasowa (przez okres trwania postępowania restrukturyzacyjnego) dlatego nasza kancelaria zawsze rekomenduje ścisłą współpracę zarządcy z zarządem restrukturyzowanego podmiotu. Wypracowanie metodologii współpracy pomiędzy zarządcą i zarządem jest często kluczowym elementem sukcesu każdej restrukturyzacji.

Zarządca masy sanacyjnej jest pozasądowym organem postępowania sanacyjnego powołanym na mocy postanowienia sądu o otwarciu postępowania sanacyjnego. Jednocześnie z otwarciem postępowania i wyznaczeniem osoby zarządcy, Sąd odbiera Dłużnikowi zarząd nad przedsiębiorstwem, chyba że mają zastosowanie szczególne przypadki, kiedy, aby osiągnąć cel postępowania wymagane są czynności dłużnika bądź osób reprezentujących spółkę. W takich przypadkach Sąd może pozwolić na reprezentowanie spółki przez te osoby, w zakresie nieprzekraczającym zwykłego zarządu.

Zarządcą w postępowaniu sanacyjnym może być osoba, która posiada licencję doradcy restrukturyzacyjnego, a w przypadku spółek handlowych spółka, której wspólnicy ponoszący odpowiedzialność za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem albo członkowie zarządu reprezentujący spółkę posiadają licencję doradcy restrukturyzacyjnego. Należy również zaznaczyć, iż w przypadku dużych przedsiębiorców tj. przedsiębiorców, którzy w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych:

• zatrudniali średniorocznie 250 lub więcej pracowników lub
• osiągnęli roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych przekraczający równowartość w złotych 50 milionów euro, lub
• osiągnęli sumy aktywów bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat, które przekroczyły równowartość w złotych 43 milionów euro.

Zważywszy na poziom skomplikowania spraw oraz wielkość przedsiębiorstwa, Sąd wyznacza zarządcę spośród osób mających tytuł kwalifikowanego doradcy restrukturyzacyjnego.

Ponadto jedynie kwalifikowany doradca restrukturyzacyjny może być zarządcą w przypadku sanacji:

• spółki o istotnym znaczeniu dla gospodarki państwa, umieszczonej w wykazie określonym w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie ustawy o zasadach zarządzania mieniem państwowym;
• przedsiębiorcy realizujący zadania na rzecz Sił Zbrojnych, o których mowa w ustawie o obronie Ojczyzny.

Poza tym Sąd, powołując zarządcę masy sanacyjnej, zawsze bierze pod uwagę liczbę spraw, w których osoba posiadająca licencję doradcy restrukturyzacyjnego pełni funkcję nadzorcy sądowego lub zarządcy w innych postępowaniach restrukturyzacyjnych, lub syndyka w postępowaniach upadłościowych, a także jej doświadczenie i dodatkowe kwalifikacje.

Stosownie do przepisów Prawa restrukturyzacyjnego zarządca w postępowaniu sanacyjnym:

• niezwłocznie obejmuje zarząd masą sanacyjną i zarządza nią;
• sporządza spis inwentarza wraz z oszacowaniem;
• sporządza i realizuje plan restrukturyzacyjny;
• ocenia złożone propozycje układowe;
• podejmuje działania na rzecz złożenia przez wierzycieli jak największej ilości ważnych głosów;
• bierze udział w zgromadzeniu wierzycieli;
• przedkłada opinię o możliwości wykonania układu.

Mając na uwadze powyższe trudno więc zaprzeczyć faktowi, iż zarządca w postępowaniu sanacyjnym pełni kluczową funkcję. Zarządca w postępowaniu Sanacyjnym powinien w pierwszej kolejności objąć zarząd masą sanacyjną. Oznacza to, że niezwłocznie po otwarciu postępowania, a więc wydania postanowienia o otwarciu postępowania sanacyjnego zarządca wchodzi w miejsce zarządu i zarządza nim w imieniu dłużnika. Objęcie zarządu jest pierwszym i niezwykle ważnym obowiązkiem zarządcy i powinno to nastąpić jak najszybciej. Bowiem pierwszym etapem sanacji jest zabezpieczenie majątku dłużnika przed jego nieuprawnionym rozporządzaniem na rzecz osób trzecich – co samo w sobie mogłoby skutecznie udaremnić przeprowadzenie postępowania.

Po objęciu zarządu masą sanacyjną zarządca powinien sporządzić spis inwentarza wraz z oszacowaniem. Oznacza to, że zarządca dokonuje spisu wszystkich rzeczy i praw wchodzących w skład majątku dłużnika. Po sporządzeniu spisu inwentarza zarządca przystępuje do przygotowania, a następnie wdrożenia planu restrukturyzacyjnego, czyli swoistego harmonogramu działań w postępowaniu sanacyjnym, ale również po zakończeniu samego postępowania.

W tym miejscu raz jeszcze należy podkreślić, iż dla pozytywnego wyniku przeprowadzenia procedury sanacyjnej niezwykle istotna jest ścisła współpraca z zarządem restrukturyzowanego podmiotu. Należy pamiętać, iż z jednej strony, zgodnie z przepisami prawa restrukturyzacyjnego, restrukturyzowany przedsiębiorca ma obowiązek udzielać zarządcy pełnych oraz zgodnych z prawdą informacji związanych z prowadzonym przedsiębiorstwem. Z drugiej zaś strony zarządca zobowiązany jest do podejmowania działań, które winny cechować się wysokim profesjonalizmem i know how.  Bez współpracy zarządu i zarządcy sanacja – jak również inne rodzaje postępowań restrukturyzacyjnych – nie mają szans na powodzenie.

Podsumowując, zarządca pełni w postępowaniu sanacyjnym kluczową rolę. To zarządca wraz z zarządem, w trakcie trwania postępowania zarządza majątkiem przedsiębiorstwa i jest odpowiedzialny za przygotowanie kluczowych dokumentów, które pozwolą na przeprowadzenie postępowania, zawarcie układu z wierzycielami oraz – co stanowi podstawowy cel każdego postępowania restrukturyzacyjnego – poprawę kondycję przedsiębiorstwa i ochronę przed upadłością. Nie sposób jest nie zauważyć, że bez osoby zarządcy postępowanie sanacyjne nigdy nie osiągnęłoby zamierzonych skutków, dlatego tak istotnym jest wybór odpowiedniej osoby.