Firma na Skraju Upadłości. Kryzys czy Nowa Szansa na Sukces?

Analiza danych dotyczących zjawiska upadłości firm w Europie według dostępnych rejestrów pozwala na wyciągnięcie wniosków, iż skala zjawiska upadłości w Polsce nie jest tak duża jak w krajach Europy zachodniej. Czy zatem upadłość jako zakończenie bytu przedsiębiorstwa jest tak samo postrzegana w Europie? Czy są narzędzia chroniące przed upadłością i czy przedsiębiorcy z nich korzystają?

W Europie, w ciągu pierwszych trzech lat działalności, około 30% nowych firm kończy działalność. W ciągu pięciu lat ten odsetek wzrasta do około 50%. Szacunki wskazują, że rocznie około 1 na 10 firm może zakończyć działalność z różnych powodów, w tym z powodu bankructwa.

Rok 2024 pokazał, iż od sześciu kwartałów rośnie liczba wniosków o upadłość unijnych przedsiębiorstw. W porównaniu z ostatnim kwartałem roku 2023 liczba upadłości wzrosła o 8,4 proc. i tym samym osiągnęła najwyższy poziom od rozpoczęcia zbierania danych w 2015 roku – podał Eurostat. Analiza upadłości według działalności pokazuje, że wszystkie sektory gospodarki odnotowały wzrost liczby upadłości w drugim kwartale 2023 roku w porównaniu z poprzednim kwartałem ‘23.

Najwięcej upadłości zanotowano w sektorach:
– zakwaterowanie i usługi gastronomiczne (+23,9 proc.),
– transport i gospodarka magazynowa (+15,2 proc.)
– oraz edukacja, opieka zdrowotna i działalność społeczna (+10,1 proc.).

Według wstępnych danych statystycznych, w lutym 2024 liczba złożonych wniosków o upadłość zgodnie z normalnymi przepisami wzrosła o 18,1 procent w porównaniu z rokiem poprzednim. W styczniu 2024 wzrost ten wyniósł 26,2 procent.

Według oficjalnych danych w 2023 roku wniosek o upadłość złożyło w Niemczech 17 814 firm, co oznacza wzrost o ponad jedną piątą (22,1 proc.) w porównaniu z rokiem poprzednim. Dla porównania: w roku 2009, w czasie kryzysu finansowego i gospodarczego, niemal 33 tys. firm w Niemczech popadło w trudności finansowe.

Małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP) są bardziej narażone na upadłość niż większe firmy, ze względu na mniejsze zasoby finansowe i większą wrażliwość na zmiany rynkowe.

Pomimo trudności w uzyskaniu dokładnych liczb, istnieje szeroka zgoda, że upadłości firm są powszechnym zjawiskiem w całej Europie, a ich liczba jest ściśle związana z kondycją ekonomiczną i polityką rządową. Przedsiębiorcy muszą być świadomi ryzyka i podejmować kroki w celu minimalizacji szans na niepowodzenie.

Upadłość firm w Polsce jest zjawiskiem, które jest monitorowane przez różne instytucje i agencje. W ostatnich latach liczba upadłości firm w Polsce kształtuje się na poziomie:

Postrzeganie upadłości przedsiębiorstwa w Europie różni się w zależności od kraju, kultury biznesowej oraz ram prawnych. Każdy kraj w Europie ma swoje unikalne przepisy dotyczące upadłości. Na przykład, Niemcy mają dobrze zdefiniowane prawo insolwencyjne, które kładzie nacisk na restrukturyzację i zachowanie przedsiębiorstw, podczas gdy prawo upadłościowe w Wielkiej Brytanii jest bardziej elastyczne i stara się zbalansować interesy wierzycieli oraz dłużników. Kultura biznesowa w takich krajach jak Francja, Hiszpania czy Włochy, pokazuje iż upadłość niesie ze sobą pewne piętno ale nie jest postrzegana jako porażka biznesowa.

Natomiast w krajach nordyckich, takich jak Szwecja i Finlandia, upadłość jest częściej postrzegana jako część cyklu życia biznesu, a niekoniecznie jako ostateczne niepowodzenie. W krajach anglosaskich, takich jak Wielka Brytania i Irlandia, podejście do upadłości jest bardziej pragmatyczne. Przedsiębiorcy, którzy doświadczyli upadłości, często mają większe szanse na otrzymanie drugiej szansy, co promuje innowacyjność i podejmowanie ryzyka.

W niektórych krajach europejskich istnieją dobrze rozwinięte programy wspierające przedsiębiorstwa w trudnej sytuacji finansowej. Na przykład, we Francji funkcjonują mechanizmy, które mają na celu ochronę firm przed upadłością poprzez umożliwienie restrukturyzacji długu. Unia Europejska podejmuje kroki w kierunku harmonizacji przepisów dotyczących upadłości. Już w 2019 roku wprowadzono dyrektywę w sprawie ram restrukturyzacji prewencyjnej, która ma na celu ułatwienie restrukturyzacji zadłużonych przedsiębiorstw w całej Europie, zanim dojdzie do ich upadłości. W Polsce w 2016 roku zaczęło obowiązywać Prawo Restrukturyzacyjne którego nadrzędnym celem jest ochrona przedsiębiorstw przed upadłością.

Upadłość, jako zakończenie działalności przedsiębiorstwa jest postrzegana różnie w różnych krajach Europy, zależnie od lokalnych przepisów, kultury biznesowej oraz podejścia do ryzyka i przedsiębiorczości, natomiast powinniśmy jako społeczeństwo pamiętać, iż jest to normalny cykl życia firmy i nie wiązać upadłości z osobistymi porażkami. W szczególności ważna jest edukacja, gdyż olbrzymi odsetek przedsiębiorców nie ma świadomości co do istniejących narzędzi wsparcia a czasami z obawy przed porażką boi się z nich korzystać.

Sytuacja kryzysowa w firmie jest często postrzegana jako porażka, co może wywoływać uczucie wstydu, gdyż wielu przedsiębiorców utożsamia swoje sukcesy zawodowe z wartością osobistą, więc porażka może uderzać w ich poczucie własnej wartości.

Oczywiście jako przedsiębiorcy stawiamy przed sobą ambitne cele co sprawia, że niepowodzenia są trudne do zaakceptowania. Porażka biznesowa firmy najczęściej prowadzi do poważnych problemów finansowych, co dodatkowo pogłębia uczucie wstydu. Utrata środków finansowych swoich własnych lub innych osób (np. inwestorów, rodzin) może wywoływać poczucie odpowiedzialności i winy. Przedsiębiorcy często obawiają się, że będą oceniani przez rodzinę, przyjaciół, pracowników i kolegów z branży. W takich sytuacjach lęk przed utratą reputacji i zaufania prowadzi do ukrywania porażek. Nie bez znaczenia jest fakt, iż niepowodzenia w biznesie przenoszą się na sferę prywatną co pogłębia kryzys. Takie zachowania nie pozwalają na działanie w celu ochrony i wyjścia z sytuacji kryzysowej. Zauważenie problemu, jasna komunikacja, szukanie rozwiązań to droga do osiągnięcia celu.

W ostatnich latach podejście do porażki zaczyna się zmieniać w wielu środowiskach. Wiele firm i społeczności biznesowych zaczyna dostrzegać wartość uczenia się na błędach. Powstają zrzeszenia przedsiębiorców, w których wymiana doświadczeń, nauka, wzajemne wsparcie, pozytywne nastawienie to zasady wspomagające rozwój przedsiębiorców. Jako przedsiębiorca należę do grupy https://bniwoman.pl gdzie wymiana doświadczeń, wzajemne działanie dla rozwoju biznesu, nauka, wsparcie to podstawowe wartości. 

Przedsiębiorcy w obecnych czasach mają dostęp do sieci wsparcia i mentoringu, które pomagają im radzić sobie z porażkami i uczyć się na nich. Porażka jest coraz częściej postrzegana jako nieodłączny element procesu innowacji i przedsiębiorczości i do tego powinniśmy dążyć. Rosnące zainteresowanie psychologią pozytywną i budowaniem odporności psychicznej pomaga przedsiębiorcom lepiej radzić sobie z porażkami.

Choć wstyd związany z porażką w firmie jest nadal powszechny, zmieniające się podejście do niepowodzeń pomaga przedsiębiorcom lepiej radzić sobie z tym wyzwaniem. Przedsiębiorcy, którzy potrafią nauczyć się na swoich błędach i podejmować dalsze próby, często odnoszą sukcesy w dłuższej perspektywie.

Reakcja na kryzys w firmie wymaga przemyślanego i systematycznego podejścia, które pozwoli zminimalizować szkody i przywrócić normalne funkcjonowanie przedsiębiorstwa a w przypadku, kiedy sytuacja ekonomiczna na to wskazuje, należy ogłosić upadłość z jednoczesnym działaniem dla ochrony przed odpowiedzialnością zarządu za zobowiązania firmy.

Oto podstawowe kroki, które należy podjąć w przypadku zauważenia problemów w firmie:

1. Ocena sytuacji:
   a) Zbierz informacje na temat problemu,
   b) Zidentyfikuj przyczyny kryzysu oraz jego potencjalny wpływ na firmę,
   c) Skontaktuj się z profesjonalnym Doradcą Restrukturyzacyjnym,
2. Przygotowanie wspólnej architektury działań restrukturyzacyjnych/w uzasadnionych przypadkach przeprowadzenie upadłości
3. Opracowanie spójnej komunikacja wewnątrz firmy jak i na zewnątrz
4. Opracowanie planu działania, który obejmuje krótkoterminowe i długoterminowe kroki
5. Przygotowanie planu restrukturyzacji i określenie narzędzi z których należy skorzystać, aby osiągnąć cel restrukturyzacji,
6. Wdrożenie działań,
7. Monitoring działań,
8. Gotowość na wprowadzanie zmian w planie, jeśli sytuacja tego wymaga,
9. Ocena efektów podjętych działań,
10. Wprowadź zmiany w procedurach firmy, aby zapobiec podobnym sytuacjom w przyszłości.

Ważne jest, aby działać szybko, ale jednocześnie dokładnie analizować każdy krok. Kluczowe jest również utrzymanie otwartej i transparentnej komunikacji z wszystkimi zainteresowanymi stronami. Jako Kancelaria PMR Restrukturyzacje aktywnie wspieramy przedsiębiorców nie tylko w samej drodze restrukturyzacyjnej, ale również w wielu innych kluczowych obszarach. Nasz zespół doświadczonych ekspertów pomaga w efektywnej komunikacji z wierzycielami, co jest nieodzownym elementem udanej restrukturyzacji. Dzięki naszym profesjonalnym usługom przedsiębiorcy mogą liczyć na negocjacje korzystnych warunków spłaty zobowiązań oraz budowanie konstruktywnych relacji z wierzycielami. Ponadto, oferujemy szeroko zakrojone wsparcie biznesowe, doradzając w kwestiach strategicznych, operacyjnych i finansowych, co umożliwia przedsiębiorcom nie tylko przetrwanie trudnych chwil, ale także dynamiczny rozwój i osiąganie długoterminowych celów.

Należy pamiętać, iż Doradca Restrukturyzacyjny to specjalista, który może odegrać kluczową rolę w pomocy firmie znajdującej się w trudnej sytuacji finansowej. Zarówno małe jak i duże problemy w firmie wymagają spojrzenia z zewnątrz. Myślenie, iż sam wiem najlepiej, najlepiej znam swoja firmę (pomimo, iż jest to prawda) w takiej sytuacji nie jest dobre. Sytuacja stresowa, pogłębiający się kryzys, często problemy finansowe wymagają wsparcia ze strony Doradcy Restrukturyzacyjnego.  Pamiętajmy, iż w takich sytuacjach dochodzą dodatkowe obowiązki, które pomimo chęci nie są możliwe do przeprowadzenia przez samego przedsiębiorcę w odpowiednim przedziale czasowym. A jak wiemy nie możemy czekać, musimy działać.

Doradca Restrukturyzacyjny przeprowadzi szczegółową analizę finansową firmy, identyfikując kluczowe problemy finansowe i operacyjne. Wraz z przedsiębiorcom dokona identyfikacji przyczyn problemów, takich jak nadmierne zadłużenie, problemy z płynnością finansową, błędy w zarządzaniu, spadek sprzedaży czy zmiany w otoczeniu zewnętrznym firmy. Następnie opracowuje szczegółowy plan restrukturyzacji, który może obejmować redukcję kosztów, restrukturyzację długu, zmiany w strukturze organizacyjnej, optymalizację procesów operacyjnych oraz harmonogram działań, wskazując konkretne kroki do podjęcia w określonych ramach czasowych.

W przypadku konieczności prowadzenia negocjacji z wierzycielami w celu uzyskania korzystniejszych warunków spłaty długu, takich jak obniżenie stóp procentowych, wydłużenie okresu spłaty czy umorzenie części zadłużenia to doradca jako profesjonalny zewnętrzny specjalista, często pracujący wraz z negocjatorami jest w stanie o wiele więcej osiągnąć aniżeli sam przedsiębiorca.

Należy też pamiętać, iż Doradca Restrukturyzacyjny, występujący jako organ sądu w postępowaniach restrukturyzacyjnych (nadzorca sądowy, zarządca sądowy) przeprowadzi przedsiębiorcę przez proces zarówno restrukturyzacji sądowej jak i pozasądowej. W tzw. uproszczonej restrukturyzacji (postępowanie o zatwierdzenie układu) to doradca w 95% prowadzi proces restrukturyzacji firmy a Sąd jedynie zatwierdza układ z wierzycielami zawarty w postępowaniu restrukturyzacyjnym. Dzięki współpracy z doradcą mamy pewność, że wszystkie działania restrukturyzacyjne są zgodne z obowiązującymi przepisami prawa, minimalizując ryzyko prawne.

Doradca restrukturyzacyjny to kluczowy partner w procesie naprawy firmy, który dostarcza niezbędnej wiedzy, doświadczenia i wsparcia, aby firma mogła przezwyciężyć trudności i konkurować na rynku. W przypadku, kiedy należy zakończyć byt firmy poprzez ogłoszenie upadłości należy to również przygotować we współpracy z Doradcą Restrukturyzacyjnym, tak aby nie ponosić ryzyk. 

Dostępne dane dotyczące upadłości firm zarówno w Polsce jak i w Europie pozwalają na wyciągnięcie wniosków, iż kryzys w firmie jest naturalnym zjawiskiem, a jak go przejdziemy zależy bezpośrednio od nas samych. Poszczególne kraje w Europie w tym Polska posiadają narzędzia zapobiegające upadłości i pozwalające na zachowanie firmy na rynku, jeżeli względy ekonomiczne na to pozwalają. Świadome zarządzanie i podejmowanie działań w sytuacji kryzysowej pozwala na osiągnięcie celu jaki został założony.