Kłopoty biura podróży Alfa Star to kolejny przykład firmy, która nie poradziła sobie z trudną sytuacją na rynku usług turystycznych. Jednak firma, która jeszcze niedawno była w ścisłej czołówce touroperatorów w Polsce nie zbankrutowała z dnia na dzień. Odpowiednia reakcja mogła ją uratować.
Aktualnie wiemy niewiele – Alfa Star poinformowała o utracie płynności finansowej oraz że nie wykona obowiązków wynikających z umów o świadczenie usług turystycznych, zawartych z klientami. O upadłości firmy możemy mówić dopiero po potwierdzeniu przez sąd tego faktu, na wniosek wierzycieli czy też samego dłużnika, co jeszcze nie nastąpiło. Niemniej faktem jest, że turyści przebywający za granicą muszą zostać sprowadzeni do kraju, co może kosztować nawet równowartość gwarancji ubezpieczeniowej, czyli ok. 20 mln zł.
Biura podróży to typowe przedsiębiorstwa. Jak na wszystkie komercyjne podmioty, na touroperatorów również wpływają czynniki zewnętrzne oraz wewnętrzne, kształtujące koniunkturę rynku. Zatem przyczyn utraty płynności finansowej może być wiele. Jednak najczęstszą przyczyną bankructwa są błędne decyzje zarządzających, a dokładniej, w sytuacjach kryzysowych zbyt późna reakcja i brak działań co do wprowadzenia procedur restrukturyzacyjnych. Kłopoty i problemy z nieudaną inwestycją, z opóźnionymi wpłatami, z ryzykiem kursowym mają prawie wszystkie podmioty rynkowe we wszystkich branżach. Dlatego biura podróży, tak jak wszystkie inne przedsiębiorstwa powinny również umiejętnie chronić swą płynność i zwiększać odporność na zewnętrzne czynniki koniunkturalne.
W przypadku Alfa Star na kryzys złożyło się kilka szczególnych czynników. Pierwszym z nich było załamanie branży turystycznej w głównych destynacjach biura – Egipt i Turcja. Z niezależnych od touroperatora przyczyn, główny rynek jego usług przyniósł o ponad 30 proc. mniej przychodów niż w latach ubiegłych. Zaczęło się od kryzysu, a potem arabskiej wiosny w 2011 roku, w efekcie czego liczba turystów znacznie się zmniejszyła. Tegoroczne zamachy terrorystyczne w obu krajach wpłynęły negatywnie na sprzedaż oferty, na co również firma powinna odpowiednio zareagować, dostosowując się do nowej sytuacji kryzysowej.
Złą sytuację firmy pogłębiły też błędne inwestycje. W ubiegłym roku Alfa Star zainwestowała w biznes lotów czarterowych 4YouAirlines, co najwyraźniej nie przyniosło oczekiwanych zysków.
Zatem kłopoty firmy ciągnęły się za nią od wielu lat i niezrozumiałym jest dlaczego zarząd firmy nie zdecydował się w odpowiednim momencie na restrukturyzację spółki lub chociaż zmianę przyjętej strategii działania.
Możliwe jest również skorzystanie z narzędzi jakie daje nam ustawa prawo upadłościowe i naprawcze. Ochrona Sądowa jednocześnie zwiększa szansę na odzyskanie równowagi finansowej oraz stanowi większe prawdopodobieństwo wywiązania się z bieżących umów z klientami. Rozwiązanie jest więc korzystne dla przedsiębiorców, ale również dla klientów biur podróży, którzy przebywają w tym czasie za granicą. Jednak, aby sąd wyraził zgodę na wdrożenie procedury naprawczej decyzja o jej wprowadzeniu musi być zgłoszona w pierwszej fazie kryzysu firmy, a nie w jego ostatnim stadium. Odpowiednio szybkie, a nawet profilaktyczne działanie to kluczowy czynnik decydujący o powodzeniu procesu zmian.
Aktualne zapisy prawa pomagają przedsiębiorcom w restrukturyzacji, choć nadal w dość ograniczony sposób. Umożliwiają ochronę płynność finansowej. Służą do tego m.in. postępowanie naprawcze, bądź postępowanie układowe, ewentualnie egzekucja z dochodów przedsiębiorstwa. Postępowania naprawcze pozwalają poprawić płynność i reaktywować działalność operacyjną generującą dochody, pozwalające na spłatę wierzycieli bez degradacji wartości przedsiębiorstwa. Od stycznia 2016 r. dodatkowo przedsiębiorstwa będą miały szansę skorzystania z narzędzi jakie daje prawo restrukturyzacyjne.
Jeżeli przedsiębiorca zauważy niekorzystne zmiany w poszczególnych obszarach działalności firmy, utratę płynności finansowej, to będzie mógł skorzystać z narzędzi restrukturyzacyjnych będąc pod opieką sądu. Nowe narzędzia restrukturyzacyjne skierowane są do przedsiębiorców zarówno w segmencie małych, rodzinnych biur podróży, jak i korporacji tj. linie lotnicze. W wyborze najkorzystniejszego scenariusza restrukturyzacyjnego przedsiębiorców wspierają wykwalifikowani doradcy restrukturyzacyjni, którzy projektują i wdrażają procedury naprawcze, a nawet przejmują niekiedy zarządzanie spółką na czas postępowania. Dobrze dobrana i wdrożona procedura naprawcza umożliwia jednoczesne kontynuowanie działalności operacyjnej, generowanie zysku, a w niektórych przypadkach można nawet ograniczyć koszty lub dokonać redukcji wybranych działań, dzięki czemu kondycja firmy w krótkim czasie może się polepszyć.
Przykład Alfa Star i pozostałych biur ogłaszających niewypłacalność nie powinien być przepowiednią głębokiego kryzysu branży turystycznej, czy recesji polskiego rynku. Traktowałabym to jednak jako przestrogę dla dobrze prosperujących dziś firm. Warto pamiętać, że wiedza i czujność może uratować wielu przedsiębiorców.
