Postępowanie o zmianę układu
Tematyka, związana z długoterminową projekcją planów restrukturyzacyjnych, spotkała się z dużym zainteresowaniem naszych klientów. Warto podkreślić, że układ projektowany w postępowaniu restrukturyzacyjnym nie jest ostateczną konstrukcją – otwiera on przedsiębiorcom drogę do dalszych modyfikacji, gdy warunki finansowe ulegną zmianie. Z naszych obserwacji wynika, że nie wszyscy przedsiębiorcy, którzy są w trakcie realizacji układu, mają pełną świadomość tego rozwiązania oraz korzyści, jakie może przynieść.Zatwierdzony układ nie jest „zamkniętym” procesem, który musi się zakończyć realizacją negatywnego scenariusza w przypadku trudności finansowych. Przedsiębiorca, który zauważa, że jego dochody znacząco spadły w trakcie wykonywania układu, ma prawo złożyć wniosek o jego modyfikację.
W dedykowanej przestrzeni zamieściliśmy wszystkie artykuły w tematyce zmiany układu, zapraszamy do zapoznania się z nimi.
Postępowanie o zmianę układu część 1
Otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego to pierwszy krok na drodze do odzyskania płynności i uniknięcia upadłości, a przyjęcie układu i jego prawomocne zatwierdzenie to ten moment, kiedy Przedsiębiorca może nareszcie odetchnąć.
Po pierwsze co do zasady z tym dniem następuje zmiana terminów wymagalności wierzytelności nim objętych, sposobu ich spłaty, a często także wysokości w związku z częściowym umorzeniem zobowiązań,
Po drugie w przypadku osób prawnych ich reprezentanci (Zarząd) uwalniają się od odpowiedzialności za te zobowiązania.
Po trzecie co warto podkreślić- tak przyjęty układ nie musi być konstrukcją ostateczną, bowiem ustawa przewiduje możliwość jego późniejszej modyfikacji w ramach postępowania o zmianę układu.
Układ projektowany w postępowaniu jest projekcją, co najmniej kilkuletnią, której założenia powstają w okresie prowadzenia postępowania z uwzględnieniem możliwości i warunków, które są na tym etapie znane lub możliwe do przewidzenia. Niestety ostatnie lata pokazały jak bardzo i szybko może zmieniać się otoczenie polityczno-gospodarczo-administracyjne biznesu, a za sprawą wybuchu wojny na Ukrainie, pandemii Sars Cov-2, czy bezprecedensowych zmian podatkowych i prawnych również jak bardzo może być nieprzewidywalne. W świetle powyższego istotne jest, aby przedsiębiorcy mieli świadomość istnienia rozwiązania, które pozwala na modyfikację układu przyjętego w postępowaniu restrukturyzacyjnym, jakim jest postępowanie o zmianę układu.
W naszej praktyce coraz częściej spotykamy się z sytuacjami, kiedy zwraca się do nas klient mający zatwierdzony układ, niejednokrotnie w dużej części zrealizowany stojący w obliczu zagrożenia dalszej jego realizacji, z uwagi na wystąpienie zjawisk, na które nie ma wpływu i których niejednokrotnie nie był w stanie przewidzieć.
Jako przykład może służyć wspominany już wybuch wojny na Ukrainie i zamknięcie części rynków wschodnich, które przerwało wiele łańcuchów dostaw, czy wybuch pandemii, który z dnia na dzień zupełnie sparaliżował część branż uniemożliwiając zupełnie prowadzenie działalności. Zdarzały się również przykłady bardziej prozaiczne, kiedy źródłem finansowania części układu miała być sprzedaż nieruchomości, której nie udało się jej sfinalizować w wymaganym terminie, wycofanie zamówień przez głównego kontrahenta przy niskiej dywersyfikacji odbiorców, wymuszone ograniczenie działalności czy wzrost konkurencji na rynku.
W każdym z tych przypadków klienci potrzebowali po pierwsze wsparcia analitycznego, które pozwoliło określić możliwe sposoby zmiany układu, dla zapewnienia jego wykonalności oraz czas potrzebny na wprowadzenie wymaganych zmian w działalności operacyjnej, a dalej przeprowadzenia przez proces uzyskania aprobaty wierzycieli na proponowane kierunki zmian.
Cały proces od momentu rozpoczęcia postępowania do czasu prawomocnego zatwierdzenia zmiany układu może trwać od kilku do nawet kilkunastu miesięcy. Z praktyki kancelarii PMR Restrukturyzacje S.A. przy dużym podmiocie, o rozbudowanej sieci dystrybucji i złożonej strukturze organizacyjnym, gdzie objętych postępowaniem o zmianę układu zostało przeszło 400 wierzycieli cały proces od momentu otwarcia postępowania do czasu wydania postanowienia o zatwierdzeniu zmiany układu udało się zamknąć w okresie 13 m-cy.
Postępowanie o zmianę układu to rozwiązanie, o którym powinien wiedzieć każdy przedsiębiorca, a w szczególności przedsiębiorca będący w trakcie realizacji układu, bowiem jest to rozwiązanie, które urealnia możliwość wykonania układu chociażby poprzez dostosowanie wolumenu spłat do nowych możliwości i realiów rynkowych, umożliwia zachowanie kontynuacji układu i zabezpiecza przed negatywnymi konsekwencjami jego uchylenia, z których najważniejszym jest utrata wynegocjowanych umorzeń i natychmiastowa wymagalność w wysokości sprzed pierwotnego układu pomniejszonych o dokonane spłaty.
Postępowanie o zmianę układu część 2
Druga szansa dla Twojej firmy
W maju tego roku na stronie internetowej PMR Restrukturyzacje S.A. ukazał się artykuł wprowadzający do zagadnienia jakim jest postępowanie o zmianę układu.
Zaprezentowana tematyka spotkała się z Państwa zainteresowaniem i ujawniła, że nie wszyscy przedsiębiorcy będący w trakcie wykonania układu przyjętego w postępowaniu restrukturyzacyjnym mają świadomość istnienia takiego rozwiązania oraz możliwości i korzyści jakie za sobą niesie.
Rozpocząć należy od wyjaśnienia konsekwencji opóźnienia w realizacji zatwierdzonego układu, które mogą skrystalizować się nawet w sytuacji, kiedy przedsiębiorca posiadał będzie tylko jedną zaległość w regulowaniu wymagalnych rat układowych. W takim przypadku m. in. wierzycielowi oraz nadzorcy wykonania układu przysługuje możliwość złożenia wniosku o uchylenie układu, którego pozytywne rozpoznanie powoduje utratę wszystkich korzyści z niego wynikających, w tym wypracowanego umorzenia, a całość zobowiązań staje się natychmiast wymagalna i to wraz z odsetkami.
Należy pamiętać, że zatwierdzony układ nie jest jednak konstrukcją ostateczną, co oznacza, że owe trudności nie muszą zakończyć się urzeczywistnieniem wskazanego negatywnego scenariusza. Każdy przedsiębiorca będący w trakcie wykonywania układu, którego dochody uległy obniżeniu może złożyć wniosek o otwarcie postępowania jego zmianę. Jego celem jest umożliwienie takiej modyfikacji układu, która będzie możliwa do realizacji i pozwoli co najmniej na zachowanie korzyści wypracowanych w ramach pierwotnego układu korzyści.
Katalog możliwych kierunków zmian jest bardzo szeroki, ustawodawca wskazał kilka możliwości nie limitując przy tym przedsiębiorców w zakresie sposobów restrukturyzacji zadłużenia, a jedynie określając ramy ich dopuszczalności. Najbardziej intuicyjne i też najczęściej spotykane w praktyce propozycje obejmują odroczenie terminu wykonania dotychczasowego układu, rozłożenie spłaty na raty, modyfikację liczby dotychczasowych rat, zmianę ich wysokości czy zwiększenie umorzenia. Warto zwrócić uwagę, iż zmiana może obejmować jeden lub łączyć w sobie kilka z zaproponowanych sposobów, np. zakładać jednocześnie, iż spłata dotychczasowego układu zostanie odroczona o 12 m-cy od dnia wymagalności określonej raty układowej, kwota wierzytelności pozostała do spłaty w ramach układu zostanie zredukowana o dodatkowe 20% i spłacona równych w ratach, których liczba zostanie zwiększona do pożądanego poziomu.
W toku zmiany układu możliwa jest również propozycja w ramach, której spłatę układu przejmie na siebie osoba trzecia lub też zostanie ona zrealizowana z finansowania zewnętrznego na określonych przez te podmioty zasadach.
W przypadku spółek kapitałowych ciekawą propozycją jest konwersja wierzytelności na udziały lub akcje, która powoduje niezwykle korzystną zmianę struktury bilansowej, gdzie zobowiązanie zamienia się na kapitał powodując zwiększenie pożądanych dla oceny jego kondycji finansowe paramentów. Rozwiązanie warte uwagi, jednakże wymagające profesjonalnego wsparcia, dlatego w przypadku zainteresowania warto skorzystać z doświadczonego wsparcia rekomendując w tym miejscu zespół PMR Restrukturyzacje S.A., który ma w swoim portfolio skuteczne implementacje propozycji opartych właśnie na konwersji.
Możliwy jest także układ likwidacyjny przewidujący zaspokojenie w ramach zmiany układu z likwidacji majątku przedsiębiorstwa. Zaletą takiego rozwiązania jest perspektywa uzyskania zdecydowanie większych kwot na spłatę wierzycieli aniżeli w postępowaniu upadłościowym czy egzekucyjnym bowiem sprzedaż dokonywana jest na warunkach rynkowych bez dyskonta właściwego przy likwidacji wymuszonej, a uzyskane sumy nie są pomniejszane o koszty egzekucji komorniczej, czy postępowania upadłościowego – a te w przypadku upadłości gospodarczej mogą być naprawdę wysokie. Skuteczna realizacja układu likwidacyjnego ma też tę zaletę z punktu widzenia przedsiębiorstwa, iż nie pozostawia go z „łatką” upadłego.
Jak już wskazano ustawa Prawo restrukturyzacyjne nakłada pewne ramy na swobodę konstrukcji propozycji w postępowaniu o zmianę układu m.in. określając, iż warunki restrukturyzacji są jednakowe dla wszystkich wierzycieli, przy czym ustawodawca dopuszcza ich podział na grupy wówczas jednakowe w obrębie tej samej grupy oraz uprzywilejowanie wierzycieli udzielających finansowania w toku realizacji układu. Ponadto ustawa nakłada pewne ograniczenia na restrukturyzację wierzytelności Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, wierzytelności zabezpieczonych, w zakresie otrzymanej pomocy publicznej, czy wierzytelności pracowniczych.
Analizując możliwe scenariusze na każdym etapie projekcji należy mieć na uwadze, że propozycje układowe winny antycypować możliwość zaakceptowania ich przez kwalifikowaną większość wierzycieli, jak również odpowiadać realnym możliwościom wykonania zobowiązań.
Na zakończenie ważna uwaga – powyższe treści prezentuje się z zastrzeżeniem „co do zasady”, bowiem ukazane zostały na pewnym stopniu ogólności ułatwiającym zrozumienie istoty, bez wchodzenia w meandry wyłączeń i zawiłości prawnych. Postępowanie restrukturyzacyjne, jak i postępowanie o zmianę układu jest produktem szytym na miarę. Ustawa określa pewne ramy i wachlarz możliwości, które wprawny doradca restrukturyzacyjny potrafi dobrać do zindywidualizowanej sytuacji i potrzeb, dlatego też ewentualne decyzje warto poprzedzić konsultacją z profesjonalistą.
Postępowanie o zmianę układu część 3
Spojrzenie z perspektywy wierzyciela
Przedstawiamy Państwu kolejną część rozważań dotyczących zmiany układu, tym razem czyniąc ukłon w kierunku wierzycieli, którzy są najważniejszymi uczestnikami postępowania, bowiem w ich rękach spoczywa los procedowanej w postępowaniu zmiany układu i niejednokrotnie również dalszego bytu dłużnika.
Statystycznie najwięcej postępowań o zmianę układu wszczynanych jest na skutek obniżenia dochodu z przedsiębiorstwa dłużnika celem uzyskania aprobaty wierzycieli na taką modyfikację sposobu spłaty, która zapewni jego dalszą wykonalność, a jednocześnie będzie akceptowalna dla wierzycieli. W toku postępowania o zmianę układu poprzednio zatwierdzony układ nadal obowiązuje i co do zasady powinien być realizowany przez dłużnika. Sformułowanie „co do zasady” pojawia się nieprzypadkowo, ponieważ o ile nie ma przepisów, które wprost umożliwiałyby dłużnikowi wstrzymanie się ze spłatą rat układowych, o tyle w praktyce dzieje się to bardzo często i oznacza dla wierzycieli obniżenie lub przynajmniej okresowe wstrzymanie spłaty co najmniej w okresie postępowania.
Rozpocząć należy od wyjaśnienia konsekwencji opóźnienia w realizacji zatwierdzonego układu, które mogą skrystalizować się nawet w sytuacji, kiedy przedsiębiorca posiadał będzie tylko jedną zaległość w regulowaniu wymagalnych rat układowych. W takim przypadku m. in. wierzycielowi oraz nadzorcy wykonania układu przysługuje możliwość złożenia wniosku o uchylenie układu, którego pozytywne rozpoznanie powoduje utratę wszystkich korzyści z niego wynikających, w tym wypracowanego umorzenia, a całość zobowiązań staje się natychmiast wymagalna i to wraz z odsetkami.
Wierzyciel znajduje się, więc w sytuacji przymusowej, która wymaga indywidualnej oceny bilansu korzyści i kosztów oraz podjęcia decyzji, których będzie on również finalnym beneficjentem.
Z jednej strony może on nie zgodzić się z decyzją dłużnika (wierzyciela lub nadzorcy wykonania układu – bo wszystkim tym podmiotom przysługuje prawo złożenia wniosku o zmianę układu) o przeprowadzeniu postępowania o zmianę układu. Pierwszym momentem wyrażenia takiej dezaprobaty jest wydanie postanowienia o jego otwarciu, a precyzyjnie obwieszczenia o tym fakcie, bowiem od dnia obwieszczenia wierzyciel ma 7 dni na złożenie zażalenia na rzeczone postanowienie.
Z drugiej strony może się okazać, iż proponowane kierunki zmian w końcowym rozrachunku będą dla wierzyciela korzystniejsze, aniżeli scenariusze alternatywne, np. postępowanie upadłościowe czy wymuszona egzekucja.
Postępowanie o zmianę układu obejmuje wszystkich wierzycieli, którzy mieli prawo głosu na zgromadzeniu wierzycieli, na którym doszło do przyjęcia układu, a także których wierzytelności w chwili głosowania nad pierwotnym układem były sporne, a po przyjęciu układu zostały stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub ostateczną decyzją administracyjną. Prawa uczestnictwa nie mają natomiast wierzyciele, których wierzytelności zostały w całości zaspokojone. Jeśli zatem wierzyciel był uprawniony do głosowania nad pierwotnym układem (nawet jeśli z tego prawa nie skorzystał), a jego wierzytelność nie została w całości spłacona jest on objęty postępowaniem z mocy prawa, co oznacza, iż ewentualna decyzja o akceptacji układu podjęta przy udziale wymaganej ustawą większości wierzycieli (50%+1) posiadających ponad 2/3 wierzytelności głosujących wierzycieli, będzie również dla niego wiążąca
Często pytacie Państwo, czy musicie w jakiś sposób zgłaszać swój udział w postępowaniu- odpowiadamy – „nie”. W tym postępowaniu wierzyciele nie zgłaszają swoich wierzytelności, a ich uprawnienie do uczestnictwa w postępowaniu określa nadzorca sądowy umieszczając w wykazie wierzycieli uprawnionych do głosowania nad układem. Zgodnie z ustawą Prawo restrukturyzacyjne taki wykaz powinien zostać sporządzony w terminie dwóch tygodni od dnia otwarcia postępowania o zmianę układu i zamieszczony w aktach postępowania. Weryfikacji, czy i w jakiej kwocie wierzytelność została ujęta w postępowaniu dokonać można kontaktując się bezpośrednio z nadzorcą sądowym lub weryfikując wykaz wierzycieli w aktach postępowania prowadzonych w Krajowym Rejestrze Zadłużonych, przy czym w tym celu należy złożyć uprzednio wniosek o udzielenie dostępu do akt postępowania. Jeśli ujawnione zostaną jakieś rozbieżności, warto zgłosić je nadzorcy sądowemu, można również taką informację złożyć do akt postępowania za pośrednictwem wspomnianego już Krajowego Rejestru Zadłużonych.
Najważniejszym momentem dla dłużnika, ale także z perspektywy wierzycieli jest termin zgromadzenia wierzycieli w celu głosowania nad zmianą układu, o którym powinni zostać oni zawiadomieni, co najmniej na trzy tygodnie przed wyznaczoną datą. Wraz z zawiadomieniem przekazywane są propozycje układowe, karty do głosowania, pouczenia, instrukcje oddania głosu i ewentualnie inne dokumenty (np. Plan restrukturyzacyjny), które powinny umożliwić podjęcie decyzji. Na tym etapie pojawić się może wątpliwość w zakresie ujawnionej na karcie kwoty, jaka uprawnia do głosowania nad układem, bowiem nie jest to kwota pozostała do spłaty w ramach obowiązującego układu. Siłę głosu w tym postępowaniu ustala się jako różnicę sumy jaką wierzyciel głosował nad pierwotnym układem i kwotę dokonanych spłat.
W tym miejscu kilka słów o propozycjach układowych – uwzględniając przyczyny najczęściej leżące u podstaw zmiany układu, tj. obniżenie dochodu najczęściej spodziewać można się dodatkowego umorzenie, odroczenia czy wydłużenia okresu spłaty. Zdarzają się oczywiście propozycje, które zakładają pewne rekompensaty, np. w postaci dodatkowych odsetek czy zwiększenia wartości spłaty w ujęciu całościowym rekompensujące utracone korzyści w okresie odroczenia, niemniej jednak otwarcie postępowania o zmianę układu zawsze związane jest z pewnymi łagodnie mówiąc „niedogodnościami”. Podjęcie decyzji w okolicznościach sytuacji przymusowej, niejednokrotnie pod wpływem silnych emocji, wymagającej zaangażowania czasowego, analizy obszernej dokumentacji, czasem w obliczu braku pełnego obrazu przebiegu procedury jest niezwykle trudne dla wierzycieli. Może prowadzić do decyzji, która finalnie będzie miała negatywne następstwa dla samego wierzyciela.
Dlatego też warto pamiętać, że także wierzyciel może skorzystać ze wsparcia doradcy restrukturyzacyjnego, który jako podmiot mający pełna wiedzę w zakresie postępowań restrukturyzacyjnych i upadłościowych będzie w stanie najpełniej przeanalizować sytuację dłużnika, ocenić wykonalność złożonych propozycji układowych, poddać pod rozwagę właściwe kroki w toku postępowania oraz zarekomendować podjęcie decyzji, która będzie najlepsza z punkt widzenia ochrony i zabezpieczenia interesów wierzyciela.
